Cele Zrównoważonego Rozwoju - Nabór Do Sieci Pilotażowej URBACT

Umiejscowienie agendy 2030

Agenda 2030 Narodów Zjednoczonych podkreśla potrzebę integracyjnej i umiejscowionej realizacji celów zrównoważonego rozwoju - SDG. Przez umiejscowienie należy rozumieć proces definiowania, wdrażania i monitorowania strategii na poziomie lokalnym, prowadzącej do osiągnięcia globalnych, krajowych i regionalnych/lokalnych celów zrównoważonego rozwoju. Dokładniej ujmując, uwzględnia "kontekst poniżej krajowego przy realizacji Agendy 2030, od ustalenia celów i zadań do określenia środków ich realizacji oraz wykorzystania wskaźników do pomiaru i monitorowania postępów"

"Umiejscowienie" SDG odnosi się zarówno do tego, w jaki sposób władze lokalne i regionalne oraz inne lokalne podmioty zarządzające mogą w istotny sposób przyczynić się do ogólnego osiągnięcia celów rozwoju SDG poprzez działania oddolne, jak i do tego, w jaki sposób SDG mogą zapewnić ramy dla lokalnych polityk rozwoju. Kluczowe kroki na drodze do pomyślnego rozpoczęcia umiejscowienia Agendy 2030 i SDG w gminach są następujące:

Krok 1 - Podnoszenie świadomości na temat SDG: Podnoszenie świadomości oznacza, że wszystkie zainteresowane strony muszą zrozumieć SDG i zaangażować się w szeroko zakrojony dialog, który jest oparty na uczestnictwie i włączeniu społecznym. Pomyślne wdrożenie wymaga wsparcia i zaangażowania społeczeństwa, jak również długoterminowego zaangażowania.

Krok 2 - Ustanowienie lokalnej agendy SDG: Władze lokalne wraz z przedstawicielami sektora obywatelskiego i prywatnego powinny nadać priorytetowe znaczenie globalnym celom i zadaniom w ich lokalnym kontekście. Uszeregowane według ważności cele powinny zostać następnie włączone do istniejących strategii lokalnych, a kolejne konkretne kroki w postaci planu działania powinny zostać zdefiniowane i szeroko rozpowszechnione.

Krok 3 - Planowanie wdrażania SDG: Potrzebne jest planowanie oparte na celach o długoterminowej perspektywie. Polityka musi równoważyć względy społeczne, ekonomiczne i środowiskowe oraz zarządzać potencjalnymi konfliktami.

Etap 4 - Monitorowanie i ocena: Wreszcie, aby móc śledzić postępy i zapewnić rozliczalność, należy wprowadzić ramy dla monitorowania i oceny. Tylko poprzez przegląd programów i polityk można określić ich wpływ i skuteczność oraz w razie potrzeby wprowadzić zmiany.

Pomimo wysiłków, jakie podjęły miasta, regiony i ich stowarzyszenia w celu zwiększenia odpowiedzialności za umiejscowienie SDG, samorządy terytorialne znajdują się na różnych etapach tego procesu.

Dlatego też niniejsza propozycja projektu ma na celu wsparcie zainteresowanych miast w umiejscowieniu Celów Zrównoważonego Rozwoju SDG. Oznacza to dostosowanie ich do kontekstu lokalnego, zrozumienie tego, jak przekładają się na specyfikę i realia terytorialne, pomiar oddalenia wskaźników od średniej krajowej i miast partnerskich oraz zapewnienie wytycznych, odpowiadających potrzebom w celu włączenia aparatu badawczego SDG do planowania terytorialnego, ustalania strategii i tworzenia polityk.

Globalna Grupa Zadaniowa Samorządów Lokalnych i Regionalnych (która skupia główne międzynarodowe sieci samorządów lokalnych, w tym CEMR i PLATFORMA) współpracuje w ramach Inicjatywy UNDP ART i UN HABITAT oraz wnosi wkład do zestawu powiązanych narzędzi dotyczących umiejscawiania SDG, obejmujący platformę wiedzy, mapę drogową, studia przypadków, praktyczne narzędzia i inne zasoby[2]. Ponadto, OECD opracowało ostatnio program "Podejście terytorialne do SDG", obejmujący dziewięć miast i regionów[3] pilotażowych. Zapoczątkowany podczas Światowego Forum Miejskiego w 2020 r. raport "Podejście terytorialne do SDG" analizuje, w jaki sposób miasta i regiony w coraz większym stopniu wykorzystują SDG w celu opracowywania, kształtowania i wdrażania swoich strategii, polityk i planów rozwoju; wprowadzania innowacji i eksperymentowania, promowania synergii, negocjowania oraz angażowania podmiotów publicznych, prywatnych i non-profit - w szczególności z sektora prywatnego i społeczeństwa obywatelskiego - w proces tworzenia polityki.

Komisja Europejska (KE) umieściła również realizację agendy 2030 r. i jej SDG na szczycie swojej agendy politycznej na nadchodzące lata.

W styczniu 2019 r. KE opublikowała dokument analityczny "Towards a sustainable Europe by 2030[4]" ("W kierunku zrównoważonej Europy do 2030 r."), który ma na celu długoterminowe włączenie SDG do europejskiej agendy politycznej i priorytetów po 2019 r.

Cel sieci pilotażowej

Celem tej pilotażowej sieci miast jest wsparcie miast pracujących nad skutecznym umiejscowieniu SDG w kontekście europejskim poprzez zastosowanie Metody URBACT. Sieć będzie korzystała z podejścia zintegrowanego i partycypacyjnego, budowy potencjału, wymiany doświadczeń i współtworzenia na poziomie lokalnym, a także będzie korzystać z doświadczeń międzynarodowych oraz przyniesie konkretne rezultaty w postaci zintegrowanego planu działania.

Poprzez tworzenie sieci kontaktów, wzajemne uczenie się z doświadczeń, określanie dobrych praktyk, przyjęcie partycypacyjnego podejścia do tworzenia polityki, planowanie zintegrowanych działań i stosowanie ram wyników URBACT poprzez tą pilotażową sieć będzie dążył do zbliżenia miast, zwiększenia ich potencjału i lepszego przygotowania do pracy nad umiejscowieniem SDG i przyczynienia się do realizacji agendy 2030. Szczególny nacisk zostanie położony na przyciągnięcie do udziału w sieci małych i średnich miast.

Wykorzystanie Ram Referencyjnych Miasta Zrównoważonego

Ramy Referencyjne Miasta Zrównoważonego (Reference Framework for Sustainable Cities - RFSC)[5] promowane przez Radę Gmin i Regionów Europy (CEMR) przy wsparciu rządu francuskiego to otwarte narzędzie internetowe, którego celem jest pomoc europejskim samorządom lokalnym i regionalnym, które są zaangażowane lub chcą rozpocząć proces zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich poprzez opracowywanie, wdrażanie i monitorowanie strategii i projektów na poziomie miasta.

Wartość dodana i wkład RFSC w realizację zasad zintegrowanego zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, które obejmuje umiejscowienie Agendy 2030 i 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju SDG zostały zatwierdzone nie tylko w Pakcie Amsterdamskim, ale także niedawno w opinii Komitetu Regionów w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności oraz w rezolucji ustawodawczej Parlamentu Europejskiego z dnia 27 marca 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności[6].

Dlatego też ta sieć pilotażowa ma na celu wspieranie miast zainteresowanych “umiejscowieniem” SDG, w szczególności: dostosowaniem ich do miejscowego kontekstu przestrzennego (place-based context), zrozumieniu sposobu, w jaki przekładają się na specyfikę terytorialną i realia lokalne, pomiarem odnoszącym się do średniej krajowej i miast lub regionów partnerskich oraz zapewnienie dostosowania ogólnej perspektywy SDG  do planowania terytorialnego, opracowania strategii i podejścia do zrównoważonego rozwoju i dobrostanu, w skali   która ma największe znaczenie.

Monitorowanie i raportowanie poziomu wdrażania SDG pozostaje wyzwaniem. Sieć pilotażowa zajmie się innym wyraźnym celem programu pilotażowego - wzmocnieniem synergii między URBACT, CEMR i narzędziem pod nazwą Ramy Odniesienia dla Zrównoważonego Rozwoju Miast (Reference Framework of Sustainable Cities - RFSC), a także UE i instytucjami międzynarodowymi.

Partnerzy będą zaangażowani w długoterminowe i intensywne eksperymentowanie z umiejscowieniem celów zrównoważonego rozwoju, integrując Agendę 2030 na swoim terytorium i przekładając SDG na planowanie polityk lokalnych i wspierając projektowanie, wdrażanie, monitorowanie i przegląd właściwych dla danego miejsca działań SDG.

Głównym celem sieci będzie wymiana doświadczeń między miastami pilotażowymi, uczenie się od europejskich i międzynarodowych partnerów, budowanie potencjału w kierunku procesu lokalizacji SDG na ich terytoriach i z ich partnerami oraz opracowywanie narzędzi i zaleceń politycznych dotyczących lokalizacji SDG.

Kto może się ubiegać:

Podobnie jak w każdym naborze do sieci w programie URBACT, o udział w tym projekcie pilotażowym mogą się starać:

- Gminy miejskiej, miasta na prawach powiatu, gminy miejsko-wiejskie;

- Niższe szczeble samorządowe, takie jak dzielnice, w przypadku, gdy są one reprezentowane przez ciało administracyjne posiadające kompetencje w zakresie tworzenia i wdrażania polityk na swoim obszarze, w zakresie tematycznym danej sieci URBACT, w którym są gotowe się zaangażować;

- Władze metropolitalne i zorganizowane aglomeracje w przypadkach, gdy są one reprezentowane przez instytucję polityczno-administracyjną posiadającą delegowane kompetencje w zakresie tworzenia i wdrażania polityk w zakresie tematycznym danej sieci URBACT.

- Agencje lokalne rozumiane jako organizacje publiczne lub półpubliczne utworzone przez miasto, będące częściowo lub całkowicie własnością władz miasta i odpowiedzialne za opracowywanie i wdrażanie konkretnych polityk (rozwój gospodarczy, zaopatrzenie w energię, usługi zdrowotne, transport itp.)

Władze regionalne i krajowe, jak również uniwersytety i ośrodki badawcze nie są uznawane za uprawnionych partnerów. Organizacje te mogą być zaangażowane w pilotażową sieć CZR jako członkowie Lokalnej Grupy URBACT (LGU), którą każdy z partnerów sieci będzie musiał utworzyć.

Rozpoczęcie działalności Sieci

Spotkanie inauguracyjne sieci, przewidziane jest na marzec 2021 r. i będzie dla partnerów okazją do podzielenia się i udoskonalenia przesłanek i metod pracy tej pilotażowej Sieci. To pierwsze spotkanie będzie również okazją do ustalenia etapów rozwoju Sieci i określenia wspólnego planu pracy. Ostatnie spotkanie jest zaplanowane na wrzesień 2022 r., a jego celem będzie wyciągnięcie najważniejszych wniosków i wyników projektu pilotażowego.

18-miesięczny harmonogram działalności Sieci zostanie podzielony na dwa główne etapy:

Etap 1 - Diagnoza i wizja (ok. 8 miesięcy)

Etap ten rozpocznie się od pracy nad określeniem stanu odniesienia dla każdego z partnerów miejskich. Następnie skoncentruje się na mapowaniu i dostosowaniu Celów Zrównoważonego Rozwoju SDG do lokalnego kontekstu przy wsparciu ze strony eksperta wiodącego sieci.

Etap powinien również pomóc partnerom miejskim spojrzeć w przyszłość, dla ustalenia priorytetów i celów.

Wykorzystanych zostanie kilka różnych narzędzi i metod, w tym warsztaty i wizyty w przykładowych miastach, wzajemna weryfikacja, samoocena z wykorzystaniem narzędzia Ramy Odniesienia dla Zrównoważonego Rozwoju Miast (RFSC), lokalne działania podnoszące świadomość mogą być również zaprojektowane w celu zaangażowania lokalnych interesariuszy i utworzenia silnej Lokalnej Grupy URBACT.

Etap 2 – Planowanie Działań i Ustalenie Wskaźników (ok. 10 miesięcy)

Etap ten będzie się koncentrował na wspieraniu miast partnerskich we współtworzeniu zintegrowanego planu działania. Wykorzysta on wiedzę i doświadczenie niektórych miast ‘przykładowych’, aby pomóc w określeniu odpowiednich działań. Ekspert wiodący, za pomocą narzędzi URBACT, będzie wspierał miasta, aby upewnić się, że działania są dobrze zdefiniowane. Etap ten zapewni również miastom umiejętności niezbędne do ustalenia odpowiednich wskaźników i ustanowienia systemów ich monitorowania.

Obu etapom działań towarzyszyć będzie program URBACT i CEMR (Rada Gmin i Regionów Europy) poprzez specjalne działania na rzecz budowania potencjału, w tym szkolenia w zakresie Ram Odniesienia (RFSC), narzędzia wzajemnej oceny, szkolenia w zakresie tworzenia lokalnych grup skupiających przedstawicieli zainteresowanych stron itp.

Budżet sieci pilotażowej SDG

Całkowity budżet całej pilotażowej sieci SDG wyniesie 900 000 EUR. Stosowana będzie maksymalna średnia stopa współfinansowania z EFRR wynosząca 70%. Partner wiodący będzie potrzebował większych środków budżetowych na pokrycie dodatkowych kosztów koordynacji.

Członkowie Komitetu Monitorującego CEMR i URBACT powinni zidentyfikować potencjalnych partnerów miejskich i poinformować Wspólny Sekretariat URBACT do dnia 15 grudnia 2020 r.

Zapraszamy miasta do wypełnienia poniższego formularza Deklaracji Zainteresowania w języku angielskim

Download ANNEX 1 – EXPRESSION OF INTEREST FORM.docx (18.93 KB)

i nadesłania go na adres: aldo.vargas[at]zmp.poznan.pl. Poniżej przetłumaczona wersja w języku polskim ma jedynie charakter poglądowy.

ZAŁĄCZNIK 1 - FORMULARZ DEKLARACJI ZAINTERESOWANIA

[1] - Global Task Force of Local and Regional Governments, UNDP, UN-Habitat (2016), Roadmap for Localizing the SDGs: Wdrażanie i monitorowanie na szczeblu niższym niż krajowy

[2] - Local2030: Localizing SDG - platforma internetowa dostarczająca narzędzi, doświadczenia, nowych rozwiązań i przewodników do obsługi CZR. Lokalizacja.

[3] - Program OECD dotyczący podejścia terytorialnego do CZR: https://www.oecd.org/cfe/territorial-approach-sdgs.htm.

[4]- Dokument analityczny Komisji Europejskiej "W kierunku zrównoważonej Europy do 2030 r.".

[5]- CEMR, Ramy Odniesienia dla Zrównoważonego Rozwoju Miast (RFSC): www.rfsc.eu lub http://app.rfsc.eu/.

[6]- Wniosek Parlamentu Europejskiego dotyczący rozporządzenia w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności

https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-8-2019-0303_EN.html?redirect