Witamy w Europejskich Miastach Zabawy!

Co takiego jest w grach?

Gra jako proste narzędzie może pomóc miastom stawić czoła współczesnym wyzwaniom. Starzenie się społeczeństwa, migracja, wykluczenie społeczne i zmiany klimatu są głównymi wyzwaniami podejmowanymi każdego dnia przez europejskie miasta. Muszą one więc zdefiniować przyjazne i proste narzędzia do angażowania obywateli i zainteresowanych stron. Paradygmat oparty na wykorzystaniu "gier" i "grywalizacji" może być stosowną odpowiedzią.

Gmina Udine (Włochy) opracowała miejską praktykę koncentrującą się na wykorzystaniu gier jako elastycznego, innowacyjnego podejścia do tworzenia miejsc (placemaking), dla promowania sprawiedliwego i demokratycznego społeczeństwa.

Gry używane są jako nośnik do propagowania zdrowego stylu życia i wzrostu świadomości energetycznej. Sprzyjają również integracji migrantów, zaangażowaniu osób starszych i promowaniu lepszych relacji między rodzicami i dziećmi.

Gry i zabawy w Udine stały się priorytetem polityki miejskiej, który umożliwia obywatelom uczestnictwo i pokojowe otoczenie obywatelskie. Inicjatywy "Playful Paradigm" są częścią kompleksowej strategii, którą gmina realizuje od lat w ramach projektu "Zdrowe miasta" (Światowa Organizacja Zdrowia) oraz Europejskiego Porozumienia Burmistrzów w sprawie Klimatu i Energii.

"Playful Paradigm" jest jedną z 25 Sieci Transferu dobrych praktyk, finansowanych przez URBACT. Ma na celu dostosowanie i ponowne wykorzystanie dobrej praktyki "gier wspierających integrację, zdrowie i zrównoważony rozwój" w siedmiu innych miastach europejskich: Cork (Irlandia), Kłajpedzie (Litwa), Esplugues de Llobregat (Estonia), Larissie (Grecja), Novigradzie (Chorwacja), Bratysławie (Słowacja) i Katowicach.

Dlaczego gry są tak ważne dla miast?

Paolo Munini, dyrektor ds. gier w Udine, powiedział: "Gry są niezbędne do rozwoju dziecka. Są również ważne dla osób starszych, ponieważ pozwalają zachować aktywność fizyczną i psychiczną oraz zapobiegają rozpadowi funkcji poznawczych. Działania poprzez zabawę, to potężne narzędzia stosowane w miastach. Gry mogą być używane do pracy w ubogich dzielnicach z lokalną społecznością lub w szkołach z uczniami. Mogą one inicjować uczestnictwo społeczeństwa obywatelskiego, angażować obywateli i lokalne stowarzyszenia”.

Podejście wykorzystujące gry może otworzyć nowe możliwości odnowy miast. Dlatego właśnie administracja Udine używa gier jako elastycznego narzędzia współtworzenia miejsc. To innowacyjne podejście do gier polega na współuczestniczeniu w stymulowaniu odpowiedzialnych zmian i promowaniu zdrowego środowiska poprzez przekształcenie miejskich środowisk w inkubatory zrównoważonego rozwoju i dobrego samopoczucia (fizycznego, mentalnego i społecznego/relacyjnego).

We Włoszech znaczenie gier zostało uznane w ustawie krajowej 328/2000 ("La legge di riforma dei Servizi Sociali - Dal centralismo sociale al federalismo solidale"), która wprowadziła możliwość uruchomienia inicjatyw „Ludobus” w miastach. "Ludobus" to furgonetka pełna gier, która porusza się po dzielnicach miast i przynosi działania polegające na zabawie, dzięki którym gry są dostępne dla lokalnej społeczności. W Udine, Ludobus rozpoczął działalność jako inicjatywa oddolna dzięki wolontariatowi, a następnie przekształcił się w stałą działalność, zarządzaną i finansowaną przez gminę. We Włoszech inicjatywa “Ludobus” była punktem wyjścia do podnoszenia świadomości na temat wartości gier i wdrażania pierwszych polityk i działań w zakresie grywalizacji w wielu miastach.

Biblioteka zabawek

"Gry są narzędziami integracji społecznej" - mówi Furio Honsell, członek Zgromadzenia Regionu Autonomicznego Friuli Venezia Giulia i Burmistrz Udine od 10 lat (do maja 2018 r.). "Zdecydowaliśmy się założyć stałą bibliotekę zabawek w Udine, która może również pełnić rolę praktycznego muzeum nauki. Pomysł polegał na stworzeniu miejsca spotkań dla rodzin, osób starszych, dzieci, dla wszystkich. Biblioteka zabawek była udaną inicjatywą i dostarczyła odpowiedzi na konkretne potrzeby obywateli, aby byli aktywnymi podmiotami, a nie tylko biernymi widzami. Stała biblioteka zabawek to prawdziwe miejsce dla umocnienia lokalnej społeczności". W 2012 r. Gmina Udine postanowiła uczynić z inicjatywy Ludobus stałe doświadczenie, otwierając "publiczną bibliotekę zabawek" (“Ludotekę”) w centrum miasta. Od 2013 roku odwiedziło ją 40 000 osób. Jest ona pełni dostępna - nie ma ograniczenia wieku, płci ani wymogów znajomości języka. Stała się ona symbolem integracji społecznej, stymulacji poznawczej, rozrywki i uczenia się przez całe życie w mieście. W ciągu tych lat gmina zainwestowała około 150 000 EUR rocznie na utrzymanie i wyposażenie infrastruktury i personelu.

Udine jako lider

Od 2010 roku miasto Udine jest podmiotem wiodącym włoskiego ruchu Playful Cities (GIONA), koordynującego i dzielącego się wiedzą i doświadczeniem z około 30 miastami we Włoszech, które chcą wdrożyć strategie grywalizacji. Udine jest również członkiem krajowego stowarzyszenia "Ali per Giocare", które skupia prywatne i publiczne organizacje na poziomie krajowym.

W dniu 25 listopada 2017 r. Udine uruchomiło Włoskie Narodowe Archiwum Gier, mające na celu ustanowienie pierwszej włoskiej klasyfikacji gier tradycyjnych i współczesnych. Działalność katalogowa Archiwum w nadchodzących latach będzie polegać na crowdsourcingu. Narodowe archiwum gier zostało sfinansowane przez Region Autonomiczny Friuli-Wenecja Julijska w kwocie 400 000 EUR (na okres 2016-2020), zgodnie z ustawą regionalną nr. 30/2017 "Przepisy dotyczące promowania prawa do zabawy i angażowania się w zabawę, zajęcia fizyczne i rekreacyjne". Warto nadmienić, że za miejsce lokalizacji Archiwum świadomie wybrano odnowione budynki starej rzeźni w Udine.

Co więcej, Udine ma bogaty całoroczny kalendarz wydarzeń, w którym wykorzystanie gry i strategie grywalizacji jest realizowane w praktyce. Wydarzenia te są bardzo popularne w całym regionie i przyciągają do Undine wielu odwiedzających. Na przykład: CamminaMenti – „Rusz głową” - prowadzony w centrach społecznościowych na rzecz zapobiegania demencjom i włączaniu osób starszych, jak również coroczne targi Energy in Play, Światowy Dzień Igrzysk, Dzień Pi, Dzień Darwina, Biblioteka żywych książek itp.

Czy granie pomaga kontrolować hazard?

"Zdrowy nawyk gry zapobiega problemowi hazardu" - mówi Munini. "Gmina Udine opracowuje nowy projekt finansowany przez region Friuli-Wenecja Julijska w celu przeciwdziałania problemowi hazardu i promowania zdrowych gier".

Popularność hazardu rośnie, szczególnie wśród młodzieży w Europie. Według Guardiana "Około 370 000 (12%) dzieci w Anglii, Szkocji i Walii uprawia hazard tygodniowo (...) wydając średnio 10 £ na gry hazardowe. To ponad jedną trzecią swoich 28 £ dochodu z pracy lub kieszonkowego, przy czym 8% badanych twierdziło, że wydało ponad 40 £. Prawie 1% dzieci w wieku od 11 do 16 lat (około 25 tysięcy osób) jest definiowanych jako problemowi hazardziści, a kolejne 36 tysięcy narażone jest na ryzyko wystąpienia problemu".

Gmina Udine promuje innowacyjny projekt walki z hazardem. Bary, puby i restauracje zostały zaangażowane, dostarczając zestaw narzędzi "zdrowych" gier zastępujących "automaty do gry". Niestety, te ostatnie są coraz częściej obecne w miejscach publicznych, zwłaszcza w ubogich obszarach miejskich. Gospodarstwa domowe o niskich dochodach są bardziej dotknięte hazardem, co przyczynia się do dalszej deprywacji.

Wprowadzenie zdrowych gier do takich miejsc może być zatem uznane jako ważna forma zapobiegania wielu problemom i ochrony dla osób w najtrudniejszej sytuacji.

Furio Honsell podsumowuje te inicjatywy, mówiąc: "tym, którzy twierdzą, że gry mogą być doskonałym narzędziem do czegoś innego, lubię mówić, że gry są niecelowe i nie mają ukrytych motywów, podobnie jak muzyka, matematyka, poezja i miłość. Ale mogą przynieść doskonałe owoce."

Ileana Toscano