Wat hebben wij geleerd over de overdracht van goede praktijken in de steden?

Het is examenperiode terwijl ik dit schrijf. In heel Europa bereiden studenten zich voor op een examen. Ik heb in deze tijden nagedacht over de URBACT Transfer Networks - die manieren ontwierpen en testten om doeltreffende stedelijke oplossingen over te dragen. Als ik terugdenk aan het begin, realiseer ik me dat we ook een examenvraag hierover hadden gekregen:

"Hoe kunnen we de steden in Europa, die voor vergelijkbare uitdagingen staan, helpen bij een effectievere overdracht van goede praktijken? Wat kunnen we doen om een aantal van de goede ideeën die de afgelopen jaren in onze steden zijn ontstaan, te repliceren, op grotere schaal toe te passen en te mainstreamen?"
 

Sindsdien heb ik een centrale rol in dit proces gespeeld, de aanpak helpen vormgeven, met onze stadspartners samengewerkt en, samen met hen, onderweg veel geleerd. Ik wil graag met jou delen wat wij hebben geleerd, wat URBACT nu gaat doen om op dit leerproces voort te bouwen, en waar dit alles past in de bredere context van de zich ontwikkelende plannen en prioriteiten van het stedelijk beleid van de EU.

Hoe zag het er in 2018 uit?

Toen we aan dit avontuur begonnen, wisten we al een aantal belangrijke dingen. Eén daarvan was dat Transnationale Netwerken doeltreffende manieren zijn om de capaciteit van steden op te bouwen. Door het bieden van een gestructureerde ruimte voor peer learning - onderbouwd met een duidelijk gedefinieerde URBACT-methode en een goed ontwikkelde set van tools - had URBACT al een sterke reputatie opgebouwd voor het mogelijk maken van participatieve geïntegreerde benaderingen. We wisten ook dat de combinatie van een stad die als Lead Partner optreedt met een Lead Expert, meestal goed werkt.

We hadden dit allemaal geleerd van de Actie Planning Netwerken (APN's) die sinds 2002 de evoluerende kernactiviteit van URBACT waren. Maar de Transfer Networks (TN's) waren een ander voorstel. Voor de eerste keer traden lead partners toe die al reeds good practices hadden en die deze wouden delen met andere partnersteden. We hadden verschillende vragen waarop we een antwoord hoopten te vinden.

Een belangrijke vraag was hoe deze goede praktijken in andere lokale contexten konden en zouden worden omgezet. Maar net zo belangrijk was dat we niet zeker wisten hoe dit nieuwe proces de chemie van het netwerk zou beïnvloeden. We wisten zelfs niet of steden met goede praktijken naar voren zouden stappen en zich voor drie jaar zouden engageren om hun kennis weg te geven. Ten slotte vroegen we ons af of dit nieuwe type netwerk ook nieuwe ondersteunende instrumenten zou vereisen.

Nu de eerste groep het werk stilaan afrond, hebben we antwoorden op deze belangrijke vragen. En, niet verrassend, ontdekten we onderweg nog meer dingen die eerder niet bij ons waren opgekomen - zaken waarvan we niet eens wisten dat we ze niet wisten! En dan bedoel ik niet alleen de pandemie, waar we later op terugkomen. Maar eerst...

Wat zijn de resultaten?

Het belangrijkste is dat we weten dat de URBACT-transfernetwerken succesvol zijn geweest. Aan de 23 netwerken hebben 161 steden uit 15 landen deelgenomen, waarbij 37% van de steden nieuw waren voor URBACT. Wat de resultaten betreft, heeft ten minste 76% van de transfersteden er vertrouwen in dat de beoogde goede praktijken zullen worden hergebruikt.

De proef met de URBACT-overdrachtsnetwerken is in 2016 van start gegaan met een oproep om goede praktijken in steden te identificeren.

Laten we eens kijken naar twee voorbeelden van de manieren waarop deze netwerken nu de vruchten plukken van hun maandenlange samenwerking en laten we vooruitkijken naar hun volgende stappen.

Tijdens de slotconferentie van Making Spend Matter in maart 2021 heeft het netwerk uitgelegd dat alle partners de innovatieve aanpak van Preston (VK) hebben aangepast om de lokale impact van overheidsopdrachten te verbeteren. Daarnaast is het bereik van het netwerk uitgebreid door de productie van een toolkit en het op poten zetten van een online cursus strategisch aanbesteden die meer dan 600 geregistreerde deelnemers aantrok. Als je daarbij ook nog de invloed van het netwerk op het Urban Agenda Partnership on Public Procurement optelt, is het moeilijk om niet onder de indruk te zijn.

In dezelfde week organiseerde het Bio-Canteens netwerk een succesvol evenement in het Europees Parlement ter promotie van hun campagne om de productie van lokaal betaalbaar biologisch voedsel in steden aan te moedigen. Hun komende plannen omvatten een actieve rol op COP26 en een instrumentele plaats binnen URBACT's groeiende cluster van voedselgerelateerde activiteiten.

Wat hebben we onderweg geleerd?

Een recente studie van de Transfer Networks bevestigde verschillende belangrijke lessen die uit dit werk naar voren kwamen. Een cruciale bevinding was het belang van het modulariseren van complexe strategische initiatieven - ze opsplitsen in hun samenstellende delen - om ze gemakkelijker aanpasbaar en reproduceerbaar te maken. We hebben ook gezien hoe waardevol het is om te beginnen met een forensische analyse van de goede praktijken door een derde partij om ervoor te zorgen dat ze transparant zijn en gemakkelijker te begrijpen.
 

De URBACT overdrachtsmantra "Begrijpen, Aanpassen, Hergebruiken" geeft de kernbeginselen weer die aan het overdrachtsproces ten grondslag liggen. Dit is geen copy-paste-oefening.

Het is ook duidelijk dat de hoofdpartners op een aantal manieren van het delen van hun goede praktijken hebben geprofiteerd: ze hebben hun profiel in heel Europa kunnen verbeteren en op basis van het onderzoek van hun collega's verbeteringen kunnen vaststellen. Het leren was zelden of nooit eenrichtingsverkeer en de samenwerkingscultuur van alle URBACT-netwerken is gebleven.

Als bonus hebben we een aantal dingen geleerd die we niet hadden verwacht. Eén daarvan was dat de Lead Expert meer een proces- en coachende rol op zich neemt in vergelijking met het traditionele URBACT netwerk model. Dit komt omdat het de Lead Partner stad is die de diepgaande kennis bezit over de inhoud van de praktijk, in plaats van de Lead Expert die de belangrijkste thematische expertise inbrengt.

En, natuurlijk, de grootste onbekende was Covid! Halverwege moesten deze netwerken hun werkmethoden drastisch aanpassen, omdat het internationale verkeer tot stilstand kwam.

Met de actieve steun van het URBACT-secretariaat hebben zij een nieuwe generatie onlinetools omarmd om hun vaart erin te houden en de klus te klaren. Het lijdt geen twijfel dat dit voor velen moeilijk is geweest, maar deze lessen zijn zeer waardevol gebleken. Nu we minder reizen zal transnationale samenwerking nooit meer hetzelfde zijn, en het zijn misschien de nieuwe digitale werkmethoden die de pandemie met zich meegebracht heeft die het kenmerk van deze netwerken zijn geworden.

Hoe zit het met de volgende stappen voor het overdrachtsmodel?

In de aanloop naar de nieuwe programmeringsperiode wil URBACT nieuwe manieren uittesten om voort te bouwen op het succes van deze eerste golf van transfernetwerken en heeft het reeds verklaard dat het drie manieren zal testen om dit te doen.

De eerste daarvan is vrij eenvoudig: een tweede golf van Transfer Networks die voortbouwen op de ervaringen van de eerste. De leidende partners van de eerste golf netwerken hebben kunnen reageren op een oproep om hun ervaring te herhalen met een nieuwe groep steden. Zo kunnen zij leren uit de eerste poging en kiezen wat zij anders willen doen. De tweede keer zouden ze nog doeltreffender moeten zijn!

Het tweede is het nieuwe URBACT "UIA Transfer Mechanism" voor het testen van de overdracht van succesvolle stedelijke innovatieve acties (UIA). Dit nieuwe samenwerkingsverband met UIA zal manieren onderzoeken om de lessen die uit deze grootschalige innovatieprojecten kunnen worden getrokken, te repliceren en op grotere schaal toe te passen. Transfersteden zullen een investeringsplan ontwikkelen voor een aangepaste versie van de UIA-praktijk, terwijl de oorspronkelijke UIA-steden een springplankplan zullen ontwikkelen, ontworpen om het oorspronkelijke project te ondersteunen en op te schalen.

Een nieuwe uitdaging voor de URBACT-netwerken van het UIA-overdrachtsmechanisme (UTM) is dat de UIA-projecten innovatie-initiatieven zijn die net uit het laboratorium komen en in sommige gevallen nog aan de gang zijn. Een cruciale eerste stap zal zijn om de UIA-projecten te ontsluiten en in duidelijke bewoordingen uit te leggen, en tegelijk hun transferpotentieel en de optimale manier om dit te bereiken te beoordelen.

Het derde vervolginitiatief voor overdracht van URBACT is het "National Practice Transfer Initiative" (NPTI), dat tot doel heeft een met succes overgedragen praktijk "door te geven" aan andere steden in hetzelfde land. Vijf proefnetwerken worden geleid door de Nationale URBACT-Punten (NUP's), samen met een voorttrekkende stad die aan een van de oorspronkelijke Overdrachtnetwerken heeft deelgenomen. De eerste proefprojecten zijn goedgekeurd in Italië, Ierland, Estland, Slovenië en een gezamenlijk initiatief in Tsjechië en Slowakije.

Hoe past dit in het grotere plaatje?

Nu we een nieuwe programmeringsperiode ingaan, staat het stedelijk beleid van de EU op een kruispunt met het voorgestelde Europese stedelijke initiatief (EUI), dat tot doel heeft de synergiën tussen de verschillende stedelijke programma's te verbeteren en de invoering van doeltreffende stedelijke praktijken in de mainstream-programma's van het cohesiebeleid te ondersteunen. De URBACT-initiatieven inzake overdracht komen op een bijzonder relevant moment omdat zij goede voorbeelden geven van hoe dit in de praktijk kan worden aangepakt.

De UTM-samenwerking tussen URBACT en UIA kan een waardevolle bijdrage leveren, aangezien zij waarschijnlijk de operationele banden zal versterken, gemeenschappelijke leerpunten zal opleveren en de beheersautoriteiten zal betrekken bij de ontwikkeling van stedelijke investeringsplannen.

Een andere belangrijke dimensie, die met name tot uiting komt in de nationale initiatieven voor praktijkoverdracht, is de rol van effectieve nationale knooppunten die een schakel kunnen vormen tussen het stedelijke, het nationale en het internationale niveau. Dit nieuwe proefinitiatief geeft de NUP's nieuwe speelruimte, bouwt hun capaciteit uit en helpt op hun beurt kleinere steden, die nieuw zijn in de transnationale samenwerking, om hun rol te vergroten.

Terzelfder tijd is dit alles ingebed in de context van de vijf nieuwe beleidsdoelstellingen van de EU, waarvan er één luidt: "Europa dichter bij de mensen brengen". Nogmaals, op een cruciaal moment waarop vertrouwen moet worden herwonnen, biedt URBACT een duidelijk voorbeeld van hoe deze EU-doelstelling kan worden bereikt. Een cruciaal onderdeel van de URBACT-methode is dat elke deelnemende stad een URBACT Local Group (ULG) opricht, waarin een representatieve groep van belanghebbenden wordt samengebracht om de activiteiten van de stad in het kader van het programma in handen te hebben en te ontwikkelen.

De eerste generatie van Transfer Networks betrok schoolkoks, imkers, jonge ondernemers, vluchtelingen, leraren en vele anderen in hun gemeenschappen. Deze nadruk van onderaf blijft de kern van alle nieuwe URBACT-initiatieven en vormt een leidraad voor de planning van toekomstige investeringen in stedelijk beleid.

Kom naar het 2021 URBACT City Festival om meer te weten te komen!

Terwijl ik dit schrijf, is het nog steeds niet te laat om in te schrijven voor het URBACT City Festival op 15-17 juni 2021, een belangrijke datum in de agenda voor alle op overdracht gerichte netwerken van URBACT. Hoewel degenen die het laatste Festival in Lissabon hebben bijgewoond misschien teleurgesteld zullen zijn te horen dat het dit jaar online is, biedt het wel een kans voor meer mensen om aan het evenement deel te nemen en een beter inzicht te krijgen in de lessen en ervaringen van de URBACT Transfer Networks.

Het programma brengt zijn gebruikelijke creativiteit om een dynamische en interactieve ervaring te garanderen. Wij nodigen u graag uit om met ons mee te doen.

In de tussentijd, dank aan al onze heldhaftige netwerkdeelnemers en we kijken ernaar uit om uw aangepaste goede praktijken te zien blijven bloeien!