Voortbouwen op de behoeften van steden voor de volgende URBACT generatie

We vroegen wat steden nodig hebben

URBACT staat erom bekend te luisteren naar de behoeften van steden, de voorbereiding van het volgende URBACT-programma (IV) is niet anders. Als onderdeel van het achtergrondwerk werd een onderzoek naar de behoeften van de gebruikers verspreid onder steden, nationale vertegenwoordigers en andere geïnteresseerde partijen om hun inbreng te verzamelen. De vragen hadden betrekking op de uitdagingen van steden en hun middelen om deze uitdagingen aan te pakken, alsook op ideeën voor toekomstige focusgebieden en activiteiten van URBACT IV.

De uitvoering van een gebruikersenquête in deze periode was ook belangrijk omdat er sinds 2014 een belangrijke ontwikkeling heeft plaatsgevonden in stedelijk beleid, met de lancering van initiatieven door de Europese Commissie zoals Urban Innovative Actions, intergouvernementele samenwerking op het gebied van de stedelijke agenda voor de EU en de uitwerking van het nieuwe Handvest van Leipzig, gericht op de concepten van "groene, rechtvaardige en productieve" steden. Het identificeren van de behoeften van steden en de belangrijkste toegevoegde waarde van URBACT in deze context is nog nooit zo belangrijk geweest.

De gestelde vragen bouwen rechtstreeks voort op de belangrijkste uitdagingen die in het Future of Cities Report van 2019 (Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek) zijn vastgesteld, namelijk klimaatverandering, sociale segregatie, gezondheid en welzijn, duurzame diensten en lokale economie. Dit zorgde er ook voor dat de vragen en antwoorden nauw konden worden gekoppeld aan de doelstellingen van het cohesiebeleid en de belangrijkste beginselen van het nieuwe Handvest van Leipzig.

In een maand tijd heeft de enquête een indrukwekkende hoeveelheid van 532 antwoorden uit bijna alle URBACT-lidstaten opgeleverd. De grootste groep antwoorden (322) kwam uit steden en gemeenten. Bovendien waren de antwoorden goed gespreid naar gelang het aantal inwoners - van steden met minder dan 20 000 inwoners tot steden met meer dan twee miljoen inwoners.

Ongeveer 40% van de deelnemers gaf aan nooit te hebben deelgenomen aan een URBACT-activiteit. Hieruit blijkt dat de belangstelling voor het URBACT-programma niet beperkt blijft tot de huidige 'URBACT-community', wat een zeer bemoedigend teken is voor de toekomstige ontwikkeling van het programma.

Dit is wat de steden ons hebben verteld

Als we de antwoorden op de enquête bekijken, zien we een aantal interessante trends. Het meest opvallend is dat de respondenten van de URBACT IV-enquête het klimaat duidelijk erkennen als de belangrijkste uitdaging waarmee steden worden geconfronteerd, waarbij meer dan 300 respondenten "aanpassing aan de gevolgen van de klimaatverandering, vermindering van de CO2-uitstoot, vermindering van de ecologische voetafdruk van steden en verhoging van het aandeel duurzame mobiliteit" als een uitdaging op het hoogste niveau hebben geselecteerd.

Na de klimaatverandering komt de kwestie van de lokale diensten naar voren als de op één na belangrijkste uitdaging. Meer dan 200 respondenten noemden "het leveren van duurzame en efficiënte openbare en commerciële diensten en het opbouwen van een sterke lokale economie" als een topprioriteit voor steden. Het is ook opvallend dat vooral de kleinste steden de kwestie van de diensten als de grootste uitdaging beschouwen.

Sociale en gezondheidskwesties werden weliswaar minder vaak benadrukt, maar toch werden ook zij aangemerkt als een van de belangrijkste uitdagingen voor steden. Aangezien de enquête werd afgesloten toen de Covid-19-pandemie haar meest dramatische gevolgen had, is het bovendien waarschijnlijk dat steden de uitdaging van gezondheid en welzijn nu nog belangrijker achten.

Wat betreft de belangrijkste middelen om de vastgestelde uitdagingen voor steden aan te pakken, zijn de twee meest genoemde:

1. "versterking van het stedelijk bestuur en co-creatie van strategieën met burgers die voortbouwen op nieuwe perspectieven en oplossingen" en;

2. "fysieke ingrepen zoals de aanleg van goed ontworpen openbare of groene ruimten en stadsvernieuwing". In het eerste geval wordt URBACT duidelijk aangeduid als een potentieel belangrijk instrument om in de toekomst aan de behoeften van steden tegemoet te komen.

Vorm geven aan het toekomstige URBACT IV-programma

De antwoorden op de enquête vormen slechts een deel van de input voor de werkzaamheden van het programmeringscomité dat de strategie en de acties van het toekomstige URBACT-programma ontwikkelt. Het programmeringscomité bestaat uit vertegenwoordigers van elke EU-lidstaat en de Europese Commissie, het Comité van de Regio's, de CEMR en Eurocities.

De resultaten van de enquête zijn al geanalyseerd in het licht van bestaande literatuur - zoals de evaluatie van de uitvoering van URBACT III en het nieuwe Handvest van Leipzig - en interviews met belanghebbenden van het programma om een gedetailleerde "nota over de behoeften van de steden en de verwachtingen van de belanghebbenden ten aanzien van URBACT" op te stellen. Deze werd opgesteld naast een 'Nota over het beleid van URBACT IV'.

Beide documenten en hun belangrijkste bevindingen werden gepresenteerd op de eerste vergadering van het programmeringscomité op 13 mei en werden gebruikt om een discussie op gang te brengen over de strategische beginselen waarop het nieuwe URBACT-programma zal worden gebaseerd. Deze zijn bedoeld om de kernbeginselen te behouden van wat URBACT III zo op prijs heeft gesteld, en zich tegelijkertijd aan te passen aan de nieuwe mogelijkheden die het opkomende stedelijke beleidskader voor de volgende periode biedt.

De programmering zal naar verwachting in 2020 en begin 2021 worden voortgezet, met een programma dat medio 2021 ter goedkeuring aan de Europese Commissie wordt voorgelegd.