Spotkanie sieci Resilient Europe w Katowicach

Prężność miasta to nie tyle odporność na wpływ niszczycielskich czynników i destabilizujących zdarzeń ile zdolność miast do szybkiego 'powrotu do zdrowia' lub nawet poprawy sytuacji w stosunku do stanu wcześniejszego. Jako taka, prężność miejska jest nieustającym wyzwaniem dla wspólnot, instytucji, przedsiębiorstw i systemów infrastrukturalnych w zakresie właściwego nastawienia do aktualnych trendów i przyszłych przemian. Nad tymi zagadnieniami zastanawiają się Katowice oraz inne miasta skupione w sieci Resilient Europe.

Krótko o sieci

W sieci Resilient Europe zaangażowane jest 11 miast z 9 europejskich krajów: Rotterdam (Holandia, partner wiodący sieci), Glasgow i Bristol (Wielka Brytania), Antwerpia (Belgia), Potenza (Włochy), Ioanina i Saloniki (Grecja), Burgas (Bułgaria), Malmö (Szwecja), Vejle (Dania) oraz wymienione wcześniej Katowice. Celem sieci jest wzmocnienie "prężności" (resilience) i poprawa zrównoważonego rozwoju uczestniczących w niej miast. Poszczególne miasta znacząco się między sobą różnią, różne są także problemy i wyzwania, z jakimi chcą się mierzyć poprzez swoje zaangażowanie w prace sieci. To sprawia jednak, że Resilient Europe staje się niezwykle interesującym eksperymentem współpracy, który może zaowocować ciekawymi rozwiązanimi i pomysłami.

Wyzwania dla prężności miast

W dniach 21-22 września 2016 r. odbyło się w Katowicach transnarodowe spotkanie sieci Resilient Europe. Rozpoczęło się od prezentacji wyzwań zidentyfikowanych w tych dzielnicach, które są przedmiotami prac poszczególnych miast. Przedstawiciele Rotterdamu - lidera sieci - wskazywali na relatywnie wysoki poziom bezrobocia, niski poziom edukacji i niewielkie przychody mieszkańców wybranej dzielnicy, natomiast w Glasgow głównym problemem są ograniczone możliwości komunikacyjne oraz kwestia dostępu mieszkańców do dobrej jakościowo żywności. W Katowickiej dzielnicy Załęże za główną barierę korzystnych przemian uznano bardzo niekorzystną sytuacje społeczną, która skutkuje szeregiem trudności w wymiarze rodziny, pracy, edukacji i przestrzeni miejskiej. Istotnym problemem miast były także konsekwencje zmian klimatu - a szczególnie powodzie opadowe, z którymi  Burgas, Antwerpia, Vejle oraz Malmö mają problem. Wskazywano także na degradację środowiska, słabą jakość powietrza, niską aktywność mieszkańców, występowanie wyraźnych nierówności społecznych.

Ambicje i oczekiwania

Z dwuletnią pracą w ramach sieci wiąże się wiele ambicji i oczekiwań. Miasta liczą na to, że dzięki podjętym działaniom uda się w większym stopniu zaangażować mieszkańców w życie lokalnych społeczności i zaktywizować ich przedsiębiorczość, poprawić możliwości transportowe i uczynić dzielnice lepszymi, bardziej zrównoważonymi przestrzeniami pracy i życia. Uczestnicy sieci Resilient Europe zakładają także uzyskanie efektu domina, czyli powtórzenie korzystnych efektów w innych dzielnicach.

Wizja jako busola sukcesu

Drugi dzień spotkania był poświęcony tematyce WIZJI - inspirującemu obrazowi przyszłości, który będzie aktywizował mieszkańców i ukierunkowywał dalsze działania. W swojej prezentacji Niki Frantzeskaki - główny ekspert sieci - przedstawiła kluczowe znaczenie wizji oraz metody, które ułatwiają wypracowanie konsensusu jednoczącego różnych interesariuszy, uczestników grupy działania. Stało się to podstawą dyskusji warsztatowej prowadzonej między przedstawicielami miast o zbliżonych problemach.

Inspirujące doświadczenia Rotterdamu - mapowanie możliwości

Pozytywne inspiracje są cenne na każdym etapie realizacji dowolnego przedsięwzięcia. Dla sieci Resilient Europe taką inspirację stanowiły doświadczenia lidera sieci - Rotterdamu. Przedstawiciele miasta - Marcel van Blijswijk oraz Tony Boxman - zaprezentowali swoje dotychczasowe osiągnięcie - mapę możliwości dzielnicy Feijenoord, która pozwoliła na wykorzystanie lokalnych tradycji i tożsamości i rozwój wielu przedsiębiorstw rękodzielniczych. Marcel van Blijswijk podsumował działania związane z przedsięwzięciem jako "rozeznawanie lokalnych aktywności, potraktowanie ich poważnie oraz umożliwienie rozwoju".

Sieć Resilient Europe jest pierwszym przedsięwzięciem na terenie Polski próbującym wykorzystać koncepcję prężności miejskiej do radzenia sobie z problemem zrównoważonego rozwoju na obszarze miasta. Korzysta z wiedzy i doświadczenia Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, które jest pierwszym ośrodkiem zajmującym się tym zagadnieniem. Projekt trwać będzie do połowy 2018 r.