Space4People - πώς μπορούν οι αστικές μεταφορές να ενισχύσουν τους δημόσιους χώρους έτσι ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των ανθρώπων;

Ούτε είναι και τα τελευταία νέα ότι αυξάνεται η κίνηση στις πόλεις μας καθώς αυτό είναι μόνο η λογική συνέπεια της μεγέθυνσης του πληθυσμού, των επιχειρήσεων και των νέων κατασκευαστικών έργων - περισσότεροι άνθρωποι και περισσότερες ευκαιρίες έχουν ως αποτέλεσμα περισσότερες ανάγκες κυκλοφορίας.

Τα αυξανόμενα στοιχεία όσον αφορά την κυκλοφορία καλύπτονται με την παροχή επαρκούς χώρου για την κάλυψη αυτών των αναγκών κυκλοφορίας για τουλάχιστον πέντε δεκαετίες. Η πιο διαδεδομένη λύση ακολούθησε τον πιο κυρίαρχο τρόπο μεταφοράς, ο οποίος ήταν και εξακολουθεί να είναι η κυκλοφορία των αυτοκινήτων.

Οι συνέπειες αυτών των εξελίξεων είναι περισσότερος χώρος για μηχανοκίνητη κυκλοφορία – συγκεκριμένα για αυτοκίνητα. Η αστική ανάπτυξη αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χώρου για να εξυπηρετήσει την κίνηση των αυτοκινήτων, μέσω δρόμων και χώρων στάθμευσης. Το κυρίαρχο πρότυπο για τον προγραμματισμό της κυκλοφορίας ήταν η πρόβλεψη των μελλοντικών αριθμών κυκλοφορίας και η προετοιμασία για τη σταθερή αύξηση του όγκου της κυκλοφορίας με την κατασκευή υποδομών ικανών να καλύψουν αυτά τα μεγέθη ανάπτυξης. Κατά συνέπεια, όλο και περισσότερος δημόσιος χώρος χρησιμοποιήθηκε για την κάλυψη των αναγκών των μηχανοκίνητων μεταφορών κυρίως για τα αυτοκίνητα, γεγονός που αύξησε ταυτόχρονα την ελκυστικότητα της χρήσης αυτοκινήτων για την αύξηση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων. Στο τέλος, η προσφορά δημόσιου χώρου για την κάλυψη των προβλέψεων της αύξησης της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων και η σχετική αύξηση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων αποτέλεσαν μια ανατροφοδοτούμενη διαδικασία.

Το αποτέλεσμα είναι ότι ένα μεγάλο μέρος του δημόσιου χώρου αφιερώνεται στη μηχανοκίνητη κυκλοφορία. Οι δρόμοι, οι χώροι στάθμευσης και οποιαδήποτε άλλη κυκλοφοριακή υποδομή για μηχανοκίνητα μέσα μεταφοράς διαμορφώνουν την εικόνα των πόλεών μας. Άλλες μορφές χρήσης του δημόσιου χώρου, όπως οι χώροι για συνάντηση και κουβεντούλα, οι χώροι ιδανικοί για περίπατο ή ποδήλατο αποτελούν μάλλον την εξαίρεση σε σύγκριση με τη γενική μέση χρήση του δημοσίου χώρου.  Σ μερικές πόλεις απεικονίζεται πώς μπορεί να μοιάζει ένας δημόσιος χώρος κάνοντας διαφορετική χρήση αυτού, όπως στην Κοπεγχάγη της Δανίας, στη Βιτόρια-Γκαστεϊς στην Ισπανία ή στο Ιταλικό Μπολζάνο. Αυτά και άλλα παραδείγματα καλής πρακτικής δίνουν αρκετούς λόγους για να συμμετάσχουν στην ανακατανομή και τον επανασχεδιασμό του δημόσιου χώρου στις πόλεις μας.

Παραδείγματα από το Αράντ (Ρουμανία) σχετικά με τους δρόμους με κυκλοφοριακή κίνηση και τις πεζοδρομημένες λύσεις.

Είναι η λύση εύκολη και επικείμενη;

Η επιχειρηματολογία σχετικά με την ανάπτυξη των πόλεων και του όγκου κυκλοφορίας τους μαζί με τη γνώση για τη χρήση του δημόσιου χώρου τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα, δίνει την εντύπωση ότι τόσο οι προκλήσεις όσο και οι λύσεις είναι γνωστές. Ωστόσο, στη πραγματικότητα οι πόλεις μας είναι πολύ πιο ποικίλες και περίπλοκες για να εφαρμοστεί μία κοινή λύση για όλα. Οι διαφορές ξεκινούν με τη φύση της ανάπτυξης π.χ. οι ομάδες πληθυσμού, πρέπει να αντιμετωπίσουν την ύπαρξη πόλεων που συρρικνώνονται, πρέπει να αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις για δημόσιο χώρο από διάφορους τομείς, όπως τη βιομηχανία, τις επιχειρήσεις, τους λιανοπωλητές, τον τουρισμό, τα παιδιά, τους ηλικιωμένους, τα θέματα σχετικά με την ισότητα των φύλων, την εκπαίδευση, τον αθλητισμό, τις δραστηριότητες αναψυχής, τις οικολογικές ανησυχίες και πολλούς άλλους.

Η προσέγγιση του δικτύου Space4People. Το δίκτυο προσεγγίζει την πρόκληση της χρήσης του δημόσιου χώρου από την πλευρά του μεγαλύτερου "χρήστη" του: των μεταφορικών μέσων. Στόχος μας είναι να εργαστούμε για μια πιο δίκαιη και αξιόλογη χρήση του δημόσιου χώρου για τις πόλεις και τους κατοίκους τους, προσπαθώντας να συμβάλουμε στο γενικότερο στόχο για πιο βιώσιμες πόλεις - με τους ανθρώπους να βρίσκονται στο επίκεντρο των μελλοντικών εξελίξεων.

Με αυτό τον τρόπο, προκαλούμε την τρέχουσα «απάνθρωπη» κύρια χρήση του δημόσιου χώρου η οποία βασίζεται περισσότερο στις ανάγκες των οχημάτων αντί στις ανάγκες των ανθρώπων. Μεταξύ των πολλών πτυχών που συνδέονται με τις αστικές μεταφορές, επιλέξαμε να επικεντρωθούμε σε τρεις περιοχές όπου βλέπουμε μεγαλύτερες δυνατότητες, λόγω της αποτελεσματικότητάς τους και του γεγονότος ότι αυτές οι δυνατότητες έχουν παραμεληθεί ή δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς μέχρι στιγμής.

Οι κύριοι τομείς στους οποίους επικεντρώνεται το δίκτυο Space4People είναι:

Το Περπάτημα: Προκειμένου να γίνει μία εκτίμηση και βελτίωση τόσο της ποιότητας όσο και της ποσότητας του δημόσιου χώρου που αφιερώνεται στην κίνηση των πεζών και στις πεζοδρομημένες περιοχές.

Οι Χώροι Στάθμευσης: Για αύξηση των δυνατοτήτων της διαχείρισης στάθμευσης έτσι ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στη χρήση του δημόσιου χώρου από το χώρο στάθμευσης, να ανακατανεμηθούν χώροι στάθμευσης σε πιο αξιόλογες μορφές χρήσης του δημόσιου χώρου και να χρησιμοποιήσουν την παροχή χώρου στάθμευσης και των συνδεδεμένων παροχών ως στοιχείο καθοδήγησης για επιλογές του τρόπου μεταφοράς.

Οι Διατροπικοί Κόμβοι: Για βελτίωση της εμπειρίας των χρηστών σε κεντρικούς σταθμούς μεταφορών, όπως οι δημόσιες συγκοινωνίες και για αξιοποίηση της δυναμικής τους προκειμένου να λειτουργήσουν ως κέντρα ανάπτυξης πόλεων συνδέοντας παραπάνω στοιχεία από απλές μεταφορικές λειτουργίες.

Σαφώς, το δυνατό μας σημείο είναι η αποδοτική χρήση των σπάνιων πόρων του δημόσιου χώρου. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια πιο βιώσιμη πραγματικότητα των μεταφορών, διευρύνοντας τις επιλογές των μεταφορών προς όφελος των ενεργών τρόπων μεταφοράς και μειώνοντας τον απαιτούμενο χώρο για τις μεταφορές. Αυτό αντιμετωπίζει τις τρέχουσες μορφές χρήσης, όπως η παροχή υποδομής, αλλάζοντας και προσαρμόζοντας το σκοπό της στις πραγματικές ανάγκες των χρηστών. Έτσι, το δίκτυο Space4People θέτει τις διαφορετικές προοπτικές των χρηστών και τις απόψεις των ενδιαφερομένων στο επίκεντρο της εργασίας, γεγονός που αποτελεί τουλάχιστον διττή πρόκληση: να ικανοποιήσει τις ανάγκες των υποεκπροσωπούμενων πληθυσμιακών ομάδων στη λήψη αποφάσεων, όπως οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά και η νεολαία, οι γυναίκες καθώς και να ασχοληθεί με τις διαφορές που υπάρχουν στην αντίληψη για το τι θέλουν οι άνθρωποι εναντίον των απόψεων των άλλων - όπως οι απόψεις των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων - σχετικά με αυτό.

Οι λόγοι για αυτές τις δύο πτυχές είναι εύκολο να αναγνωριστούν. Όπως ανέφερε η Jane Jacobs, καναδή δημοσιογράφος, συγγραφέας και ακτιβίστρια (1916-2016): «Οι πόλεις έχουν την ικανότητα να προσφέρουν κάτι για όλους, μόνο και μόνο επειδή, και μόνο όταν δημιουργούνται από όλους».