Χτίζοντας πάνω στις ανάγκες των πόλεων για την επόμενη «γενιά» του URBACT IV

Ρωτήσαμε τι χρειάζονται οι πόλεις

Το URBACT είναι γνωστό ότι ακούει τις ανάγκες των πόλεων και η προετοιμασία της επόμενης προγραμματικής περιόδου δεν διαφέρει. Στο πλαίσιο του βασικού έργου, μια έρευνα για τις ανάγκες των χρηστών διανεμήθηκε σε πόλεις, εθνικούς εκπροσώπους και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό να συγκεντρώσει τις απόψεις τους. Οι ερωτήσεις κάλυψαν τις προκλήσεις των πόλεων και τα μέσα τους για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, καθώς και ιδέες για μελλοντικούς τομείς εστίασης και δραστηριότητες του URBACT IV.

Η διεξαγωγή έρευνας χρηστών αυτή τη στιγμή ήταν επίσης σημαντική, διότι έχει σημειωθεί σημαντική εξέλιξη στο περιβάλλον αστικής πολιτικής από το 2014, με την έναρξη πρωτοβουλιών της ΕΚ, όπως οι Αστικές Καινοτόμες Δράσεις (Urban Innovative Actions), η διακυβερνητική συνεργασία για την Αστική Ατζέντα για την ΕΕ και η κατάρτιση του Νέου Χάρτη της Λειψίας, επικεντρώθηκε στις έννοιες των «πράσινων, δίκαιων και παραγωγικών» πόλεων. Ο προσδιορισμός των αναγκών των πόλεων και της προστιθέμενης αξίας του URBACT σε αυτό το πλαίσιο δεν ήταν ποτέ πιο σημαντικός.

Οι ερωτήσεις που τέθηκαν βασίστηκαν άμεσα στις βασικές προκλήσεις που εντοπίστηκαν στην έκθεση «Το Μέλλον των Πόλεων» (Future of Cities Report) 2019 (Κοινό Κέντρο Ερευνών-Joint Research Center), δηλαδή την κλιματική αλλαγή, τον κοινωνικό διαχωρισμό, την υγεία και ευεξία, τις βιώσιμες υπηρεσίες και την τοπική οικονομία. Αυτό εξασφάλισε επίσης ότι οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις θα μπορούσαν να συνδεθούν στενά με τους στόχους της πολιτικής συνοχής και τις βασικές αρχές του νέου Χάρτη της Λειψίας.

Μέσα σε ένα μήνα, η έρευνα συγκέντρωσε ένα εντυπωσιακό αριθμό 532 απαντήσεων από σχεδόν όλες τις χώρες μέλη του URBACT. Η μεγαλύτερη ομάδα απαντήσεων (322) προήλθε από κωμοπόλεις και πόλεις. Επιπλέον, οι απαντήσεις ήταν καλά διαδεδομένες σε πόλεις όλων των μεγεθών - από πόλεις με λιγότερους από 20.000 κατοίκους, έως πόλεις άνω των δύο εκατομμυρίων.

Περίπου το 40% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι δεν είχαν λάβει ποτέ μέρος σε μια δραστηριότητα URBACT. Αυτό δείχνει ότι το ενδιαφέρον για το πρόγραμμα URBACT δεν περιορίζεται στην τρέχουσα «κοινότητα URBACT», το οποίο είναι ένα πολύ ενθαρρυντικό σημάδι για τη μελλοντική ανάπτυξη του προγράμματος.

Και να τι μας είπαν οι πόλεις

Εξετάζοντας τις απαντήσεις της έρευνας, εμφανίζονται μερικές ενδιαφέρουσες τάσεις. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι ερωτηθέντες της έρευνας URBACT IV αναγνωρίζουν σαφώς το κλίμα ως την κύρια πρόκληση κατά σειρά προτεραιότητας που αντιμετωπίζουν οι πόλεις, με περισσότερους από 300 ερωτηθέντες να επιλέγουν «προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, μείωση των εκπομπών CO ₂ , μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των πόλεων, αύξηση του μεριδίου βιώσιμης αλλαγής κινητικότητας » ως πρόκληση υψηλού επιπέδου.

Μετά την κλιματική αλλαγή, το ζήτημα των τοπικών υπηρεσιών αναδεικνύεται ως η δεύτερη κατά σειρά προτεραιότητας πρόκληση. Περισσότεροι από 200 ερωτηθέντες αναγνώρισαν την «παροχή βιώσιμων και αποτελεσματικών δημόσιων και εμπορικών υπηρεσιών και την εποικοδόμηση μιας ισχυρής τοπικής οικονομίας» ως κορυφαία προτεραιότητα για τις πόλεις. Είναι επίσης εντυπωσιακό το γεγονός ότι οι μικρότερες πόλεις θεώρησαν σαφώς το ζήτημα των υπηρεσιών ως τη μεγαλύτερη πρόκληση.

Τα κοινωνικά θέματα και τα θέματα υγείας, για τα οποία δίνεται συχνά λιγότερη έμφαση, αναγνωρίστηκαν παρόλα αυτά ως βασικές προκλήσεις για τις πόλεις. Επιπλέον, δεδομένου ότι η έρευνα έκλεισε ακριβώς στο αποκορύφωμα των δραματικών επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19, είναι πιθανό να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη σημασία στην πρόκληση της υγείας και της ευεξίας.

Όσον αφορά στα κύρια μέσα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που εντοπίστηκαν για τις πόλεις, τα δύο πιο αναφερόμενα ήταν: 1.«Η ενίσχυση της αστικής διακυβέρνησης και δημιουργία στρατηγικών από κοινού με τους πολίτες με βάση νέες προοπτικές και λύσεις» και 2. «Φυσικές παρεμβάσεις όπως η δημιουργία καλά σχεδιασμένων δημόσιων ή πρασίνων χώρων και η ανανέωση των πόλεων» Ο πρώτος σηματοδοτεί σαφώς το URBACT ως δυνητικά βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των αναγκών των πόλεων στο μέλλον.

Ενημέρωση για το μελλοντικό πρόγραμμα URBACT IV

Οι απαντήσεις της έρευνας αποτελούν μόνο ένα μέρος της συμβολής στο έργο της επιτροπής προγραμματισμού, η οποία αναπτύσσει τη στρατηγική και τις δράσεις του μελλοντικού προγράμματος URBACT. Η επιτροπή προγραμματισμού αποτελείται από εκπροσώπους κάθε κράτους μέλους της ΕΕ και εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Επιτροπής των Περιφερειών, του Συμβουλίου των Κοινοτήτων και Περιφερειών της Ευρώπης (CEMR) και των Eurocities.

Ήδη, τα αποτελέσματα της έρευνας έχουν αναλυθεί υπό το φως της υπάρχουσας βιβλιογραφίας - όπως η αξιολόγηση εφαρμογής του URBACT III και ο νέος Χάρτης της Λειψίας - και συνεντεύξεις με ενδιαφερόμενους φορείς του προγράμματος για την ενημέρωση ενός λεπτομερούς «Βασικού σημείου για τις ανάγκες των πόλεων και τις προσδοκίες των ενδιαφερομένων μερών σε σχέση με το URBACT».

Αυτό δημιουργήθηκε παράλληλα με μια «Σημείωση για το περιβάλλον πολιτικής του URBACT IV».

Τόσο τα έγγραφα όσο και τα κύρια ευρήματά τους παρουσιάστηκαν στην πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής προγραμματισμού στις 13 Μαΐου και χρησιμοποιήθηκαν για την ενημέρωση μιας συζήτησης σχετικά με τις στρατηγικές αρχές στις οποίες θα βασιστεί το νέο πρόγραμμα URBACT. Αυτά επιδιώκουν να διατηρήσουν τις βασικές αρχές, οι οποίες έκαναν το URBACT III να εκτιμηθεί τόσο, ενώ προσαρμόζονται στις νέες ευκαιρίες που προσφέρει το αναδυόμενο πλαίσιο αστικής πολιτικής για την επόμενη περίοδο.

Ο προγραμματισμός αναμένεται να συνεχιστεί έως το 2020 και στις αρχές του 2021, με το σχετικό πρόγραμμα να υποβάλεται για έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα μέσα του 2021.