Ο Άγιος Βασίλης δείχνει τον τρόπο: γιατί η υγιεινή διατροφή είναι τόσο σημαντική για τα παιδιά;

Η απάντηση στην ερώτηση γιατί αυτά τα παιδιά αποφάσισαν να παραδώσουν αυτό το συγκεκριμένο μήνυμα είναι ότι τα ίδια τα παιδιά άρχισαν να κατανοούν  το μήνυμα τους, ως πιλοτικό τμήμα της διαδικασίας υλοποίησης του προγράμματος και ιδιαίτερα μέσω της στενής συνεργασίας με το Τμήμα Διαιτολογίας και Διατροφής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Τμήματος, τον καθηγητή Θανάση Τζαμούρτα και τη συνάδελφό του, καθηγήτρια Πόπη Γεωργακούλη, η σχέση μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της υγιεινής διατροφής είναι μάλλον σημαντική. Η γνωστική λειτουργία αναφέρεται σε ένα σύνολο ψυχικών ικανοτήτων, συμπεριλαμβανομένων της μάθησης, της σκέψης, της συλλογιστικής, της μνήμης, της επίλυσης προβλημάτων, της λήψης αποφάσεων και της προσοχής. Η γνωστική δυσλειτουργία μπορεί να εκδηλωθεί με προβλήματα μνήμης, μάθησης, συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή ενός ατόμου και μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρή. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως ο τρόπος ζωής (π.χ. η διατροφή, το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας) επηρεάζουν την ανθρώπινη νοητική λειτουργία καθ 'όλη τη ζωή.

Ένα «ανθυγιεινό» πρότυπο διατροφής στα πρώτα χρόνια της ζωής συνδέεται με χαμηλότερα γνωστικά αποτελέσματα στη μετέπειτα παιδική ηλικία ενώ ένα «υγιές» διαιτητικό πρότυπο με καλύτερα γνωστικά αποτελέσματα. Τα δεδομένα δείχνουν μια θετική συσχέτιση μεταξύ μιας υγιεινής διατροφής υψηλής περιεκτικότητας σε άπαχη πρωτεΐνη, φρέσκα φρούτα και λαχανικά και ενός ποσοστού νοημοσύνης (IQ) σε παιδιά ηλικίας 8 ετών. Επίσης, διαπιστώθηκε αρνητική συσχέτιση μεταξύ μιας δίαιτας που περιέχει σοκολάτα, μπισκότα, γλυκά και αναψυκτικά και του ποσοστού νοημοσύνης (IQ). (Πηγή: Smithers et al., 2012, Smithers et al., 2013). Επιπλέον, μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένα τρόφιμα και προστιθέμενα σάκχαρα συνδέεται με χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις, γλωσσική και μη λεκτική λογική (Πηγή: Feinstein et al., 2008, Nyaradi et al., 2013).

Επιπλέον, ο τρόπος κατανάλωσης γεύματος παίζει πιθανώς κάποιο ρόλο. Έχει αποδειχθεί ότι τα παιδιά που έτρωγαν περισσότερα «αργά γεύματα» (δηλαδή, τα γεύματα που κατανάλωναν τα παιδιά με την οικογένεια είτε στο σπίτι είτε σε εστιατόριο και μαγειρεμένα με φρέσκα υλικά) στην ηλικία των 3 ετών είχαν καλύτερη γνωστική απόδοση όταν ήταν στην ηλικία των 5 (πηγή: von Stumm, 2012). Έτσι, είναι πιθανό ότι, σε κάποιο βαθμό, οι γνωστικές επιδόσεις στην ηλικία των 3 και 5 ετών μπορεί να επηρεαστούν από τη συχνότητα των πιο «αργών γευμάτων» από ότι από το "γρήγορο φαγητό" που καταναλώνεται σε μία εβδομάδα.

Πολλή έμφαση δόθηκε επίσης στην αξία του πρωινού για τη βελτίωση της προσοχής και την επίτευξη καλύτερων μαθησιακών αποτελεσμάτων στο σχολείο. Έχει αποδειχθεί ότι όταν δεν καταναλώνεται πρωινό, η συγκέντρωση μειώνεται, ενώ τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται με το πρωινό που περιέχει τροφές χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (τρόφιμα που δεν αυξάνουν γρήγορα τη γλυκόζη του αίματος).

Γενικά, μια ισορροπημένη διατροφή, όπως η μεσογειακή, μπορεί να έχει θετικές επιδράσεις στη γνωστική λειτουργία. Όσον αφορά συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία έρευνας για να υποδηλώνει ότι το ένα είναι πιο πολύτιμο από το άλλο. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι η ανάπτυξη του εγκεφάλου απαιτεί επαρκή εφοδιασμό με ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως ο σίδηρος, το ιώδιο, το φολικό οξύ και η βιταμίνη Β12. Η έλλειψη αυτών των θρεπτικών συστατικών για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη εξασθένιση της λειτουργίας του εγκεφάλου. Πράγματι, οι μεταβολικές ανάγκες του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης είναι υψηλές, οπότε η κακή διατροφή στην παιδική ηλικία συνδέεται με τη γνωστική εξασθένιση αργότερα στη ζωή. Έτσι, ο χρόνιος υποσιτισμός, που μπορεί να προκύψει από την υιοθέτηση των ανθυγιεινών διατροφικών συνηθειών, οδηγεί σε γνωσιακές ανωμαλίες που συχνά δεν είναι εμφανείς μέχρι τη δεύτερη ή την τρίτη δεκαετία της ζωής, συμπεριλαμβανομένων των αρνητικών επιπτώσεων στη συμπεριφορά, όπως ο αυτοέλεγχος, μια επιτυχημένη και παραγωγική ζωή. Για το λόγο αυτό, η ποικιλία στη διατροφή (όπου δεν αποκλείεται ομάδα τροφίμων και καταναλώνεται ποικιλία τροφίμων) μπορεί να εξασφαλίσει σε κάποιο βαθμό την πρόσληψη όλων των θρεπτικών ουσιών.