Η Ιταλική πόλη Ραβέννα αναδιαμορφώνει τις προβλήτες της (City Docks)

Η Ραβένα (IT) είναι ένα από τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της περιφέρειας Εμίλια Ρομάνια, στην ακτή της Αδριατικής. Η Amélie Cousin εξετάζει το έργο αστικής ανάπλασης, City Docks, με στόχο τη μετατροπή του πρώην λιμανιού και της βιομηχανικής περιοχής σε μια ομοιογενή και συμπαγή αστική περιοχή, η οποία θα γίνει ένα πολιτιστικά δυναμικό κέντρο συλλογής πληροφοριών, συμβάλλοντας στην ανάκαμψη  της νέας μελλοντικής οικονομίας.

Η επαναδιαμόρφωση της περιοχής της Νταρσένα βασίζεται στην ιδέα της δημιουργίας ενός ενιαίου εδαφικού συστήματος, από την πόλη στη θάλασσα, ενισχύοντας τον ρόλο της Ραβέννα ως «πύλη προς τη θάλασσα», ανακτώντας 136 εκτάρια βιομηχανικής περιοχής που εγκαταλείφθηκαν σε μεγάλο βαθμό.

Από το 2000 έως το 2015, η εν λόγω περιοχή της προβλήτας, City Docks, βρισκόταν στο επίκεντρο μιας ολοκληρωμένης αστικής στρατηγικής που σχεδιάστηκε μέσω μιας συμμετοχικής διαδικασίας (The Darsena I wish) και οδηγεί στο Επιχειρησιακό Σχέδιο της πόλης Νταρσένα(POC Darsena).

Σήμερα, η Ραβέννα θέλει να προχωρήσει από το επιχειρησιακό αυτό σχέδιο σε μια διαδικασία Αστικής Ανάπλασης (URP), η οποία ενισχύεται από την ψηφιακή καινοτομία. Αυτή η αρχική ιδέα θα δει σύντομα τα πρώτα απτά αποτελέσματα χάρη στη συμμετοχή της Ραβέννα σε 2 από τα κορυφαία ευρωπαϊκά προγράμματα για τη  βιώσιμη αστική ανάπτυξη: URBACT και Urban Innovative Actions (UIA-Προγράμματα Αστικών Καινοτόμων Δράσεων).

Ξεκίνησε με το δίκτυο CREATIVE SPIRITS URBACT που επικεντρώνεται στην υλοποίηση της ολοκληρωμένης αστικής στρατηγικής και διαρκεί πλέον με το έργο DARE στο πλαίσιο του προγράμματος UIA.

Μαθαίνοντας από το URBACT σχετικά με την ολοκληρωμένη προσέγγιση: ενίσχυση της δημιουργικής επιχειρηματικότητας μέσω των αστικών στρατηγικών.

Από το 2016 έως το 2019, η Ραβέννα και οκτώ άλλες πόλεις συνεργάστηκαν στο δίκτυο Υλοποίησης CREATIVE SPIRITS προκειμένου να βελτιώσουν την εφαρμογή των υφιστάμενων ολοκληρωμένων αστικών στρατηγικών και των σχεδίων δράσης τους μέσω νέων προσεγγίσεων που συνδέονται με τις δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες (CCI)- τους δημιουργικούς χώρους, τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις.

Με το δίκτυο Creative Spirits, η πόλη της Ραβέννα βελτίωσε ιδιαίτερα την ικανότητά της να εφαρμόζει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σε μια διαδικασία «ανάπλασης» και τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων προκειμένου να ενισχυθεί η «κοινοτική σύνδεση». Ακόμα και σήμερα, η τοπική ομάδα URBACT (ULG) παραμένει ως ομάδα εργασίας για την περαιτέρω ανάπτυξη του σχεδίου δράσης στην περιοχή της Νταρσένα. Πέρα από αυτό, η ιδέα της ολοκληρωμένης προσέγγισης που εφαρμόστηκε σε μια διαδικασία «ανάπλασης» μεταδόθηκε στον δήμο της Ραβέννα προκειμένου να ενσωματωθεί στις πρακτικές λήψης αποφάσεων τόσο σε πολιτικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο.

Καλύτερη συμμετοχή των ενδιαφερομένων σε μεθόδους και εργαλεία του προγράμματος URBACT

Επίσης, με το δίκτυο CREATIVE SPIRITS, οι άμεσα ενδιαφερόμενοι της Ραβέννα αντιλαμβάνονται και προσεγγίζουν καλύτερα  τη διαδικασία «ανάπλασης». Οι συνεργασίες και οι συναλλαγές μεταξύ των ενδιαφερομένων είναι πιο έντονες. Η αντίληψη των ενδιαφερομένων για την εμπλοκή του δήμου όσον αφορά στο σχεδιασμό της δράσης της Νταρσένα έχει επίσης αλλάξει. Σήμερα, έχουν μια σαφέστερη εικόνα της πολυπλοκότητας και της ποικιλίας των δράσεων που αναλαμβάνει ο δήμος.

Η κατανόηση του ρόλου που διαδραματίζει ο καθένας για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της δράσης ενισχύθηκε σημαντικά από το δίκτυο URBACT. Ορισμένοι ενδιαφερόμενοι που δεν θα συμμετείχαν σε αυτό το σχέδιο δράσης ήταν ενεργοί και συμμετείχαν ενεργά σε αυτό. Η προσπάθεια της Ραβέννα και των ενδιαφερόμενων μερών, καθώς και οι εκδηλώσεις που οργανώθηκαν στη Νταρσένα συνέβαλαν στη δημιουργία μιας νέας εικόνας της περιοχής μεταξύ των πολιτών και των επισκεπτών. Η επιτυχία αυτή ενθάρρυνε έντονα την ομάδα εργασίας να συνεχίσει την προσπάθεια για μια δημιουργική αναζωογόνηση της περιοχής, συμμετέχοντας κυρίως στο έργο INTERREG Europe WaVE στο οποίο η πόλη της Ραβέννα θα συνεργαστεί με τους ενδιαφερόμενους φορείς για την εκπόνηση σχεδίου δράσης για την ελκυστικότητα της περιφέρειας της Νταρσένα.

Σχεδιασμός και υλοποίηση ενός καινοτόμου έργου: από το URBACT έως το UIA

Η ολοκληρωμένη προσέγγιση και η συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών είναι τα δύο βασικά στοιχεία που η Ραβέννα αποκόμισε θετικά από το δίκτυο URBACT και τα οποία ήταν σημαντικά για την προετοιμασία του έργου.

Πράγματι, οι δεξιότητες, οι μέθοδοι και τα εργαλεία που μάθαιναν και εφάρμοζαν τα ενδιαφερόμενα μέρη κατά τη διάρκεια του δικτύου CREATIVE SPIRITS βοήθησαν τη Ραβέννα να δημιουργήσει με επιτυχία μια προσφορά για τις Καινοτόμες Δράσεις (Urban Innovative Actions).

Πρώτον, η ανάπτυξη ειδικών δεξιοτήτων για τα ενδιαφερόμενα μέρη που συμμετέχουν στην τοπική ομάδα του URBACT, από τον καθορισμό και τη συγγραφή ιδεών για τα έργα έως και την επικοινωνία με εμπειρογνώμονες, βοήθησε την πόλη της Ραβέννα να απαντήσει σε ευρωπαϊκές αλλά και εθνικές προκλήσεις. Ακόμη πιο σημαντικό, η μεθοδολογία ULG που παρουσιάστηκε, παραμένει ως μόνιμη ομάδα εργασίας για τα καινοτόμα σχέδια της περιοχής της Νταρσένα, όπως το σχέδιο Urban Innovative Actions DARE.

Μία απαραίτητη συμμετοχική προσέγγιση για τα έργα καινοτόμων αστικών δράσεων  (UIA)

Το έργο DARE επικεντρώνεται στη διαδικασία αστικής ανάπλασης (URP) της περιοχής της Νταρσένα [ΔΓ1] στη Ραβέννα. Αναπτύσσει ένα ψηφιακό περιβάλλον που καθιστά τα δεδομένα προσβάσιμα, κατανοητά και χρήσιμα, επιτρέποντας παράλληλα στους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία. Το έργο επιδιώκει να εξετάσει κατά πόσο τα προτεινόμενα εργαλεία και οι δυνατότητες μπορούν να ενισχύσουν αποτελεσματικά την ψηφιακή μετάβαση της περιοχής και έτσι να συμβάλει θετικά στη διαδικασία URP της  Νταρσένα.

Το πρόγραμμα εταιρικής συνεργασίας DARE σχεδιάστηκε για να αποτελέσει προστιθέμενη αξία μίας ολοκληρωμένης προσέγγισης. Αναγνωρισμένη ευρέως ως ακρογωνιαίος λίθος των αποτελεσματικών πολιτικών αστικής ανάπτυξης, η συμμετοχική προσέγγιση είναι καθοριστικής σημασίας για την παραγωγή και την ανάπτυξη πραγματικά καινοτόμων και πειραματικών έργων. Οι ισχυρές τοπικές εταιρικές σχέσεις μεταξύ δημόσιων φορέων, του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών (συμπεριλαμβανομένων των πολιτών και των κατοίκων) αποτελούν βασική συνιστώσα και απαίτηση των έργων του UIA.

Η εμπλοκή βασικών ενδιαφερομένων που μπορούν να συμβάλουν στην υλοποίηση του έργου με εμπειρία και εμπειρογνωμοσύνη αποτελεί παράγοντα επιτυχίας.

Μια ισχυρή τοπική εταιρική συνεργασία για την υλοποίηση του καινοτόμου έργου DARE

Το έργο Urban Innovative Actions επιτρέπει στη Ραβέννα να ενισχύσει την εμπειρία της τοπικής ομάδας URBACT και να σταθεροποιήσει την αναγνώριση αυτής της ομάδας με τη συμμετοχή της στη διαδικασία υλοποίησης. Στο έργο DARE, η ευρύτερη ομάδα ενδιαφερομένων αποτελείται από ένα ετερογενές σύνολο ατόμων, που έχουν διαφορετικές ικανότητες και καλύπτουν διαφορετικά πεδία και τομείς. Η τοπική εταιρική σχέση δημιουργήθηκε για τη συμμετοχή τοπικών φορέων, από κοινού με οργανισμούς που ενεργούν σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, τόσο για οριζόντια όσο και για κάθετη ολοκλήρωση.

Οι ενδιαφερόμενοι φορείς του DARE έχουν διαιρεθεί σε στρατηγικές ομάδες, όπως η ομάδα συστάσεων πολιτικής με οργανισμούς που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στις δράσεις κεφαλαιοποίησης, βιωσιμότητας και μεταφοράς. Η βασική ομάδα, η οποία αποκαλείται «συνεργασία και υπευθυνότητα» (cooperation and accountability), εμπλέκει τους βασικούς εταίρους υλοποίησης και έχει καίρια σημασία όσον αφορά την εμπλοκή ομάδων-στόχων, όπως αυτών του ιδιωτικού τομέα και της τοπικής ομάδας υποστήριξης URBACT (Urbact Local Support Group) που είχε συσταθεί προηγουμένως.  Άλλες ομάδες είναι η ομάδα «Αξιολογήσεις Ομοτίμων» (Peer reviews) και η ομάδα Παρακολούθησης και Αξιολόγησης (Monitoring and Evaluation Group).

Μεταφορά αποτελεσμάτων: από το UIA στο URBACT-ολοκληρώνοντας τον κύκλο.

H Ραβέννα, ως πόλη του δικτύου URBACT, θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει το δίκτυό της για τη μεταφορά και τη διάχυση των αποτελεσμάτων του προγράμματος DARE σε επίπεδο ΕΕ. Το δίκτυο της Ραβέννας θα είναι πράγματι χρήσιμο να παρουσιάσει και να προτείνει το DARE ως παράδειγμα καλής πρακτικής. Καθώς ο πειραματισμός της πρωτοβουλίας UIA-DARE μπορεί να επεκταθεί προοδευτικά σε ολόκληρη την πόλη, θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει πρότυπο σε ολόκληρη την ΕΕ. Λόγω της συσχέτισής του με το περιβάλλον της πόλης και την εγγενή πολυπλοκότητα, η περιοχή της προβλήτας του λιμανιού είναι μια τέλεια πιλοτική περίπτωση για μεσαίου μεγέθους πόλεις της Μεσογείου και της Ανατολικής Ευρώπης με παρόμοιες συνθήκες όπως η υψηλή παρουσία εγκαταλελειμμένων περιοχών, η κακή συνήθεια και η εξάπλωση προηγμένης ψηφιακής κουλτούρας μεταξύ των κοινών πολιτών, ισχυρή πολιτική βούληση και σημαντική δέσμευση της δημόσιας διοίκησης. Έτσι, η Ραβέννα θα μπορούσε να ολοκληρώσει τον κύκλο και να εξετάσει τη συνέχιση του έργου Urban Innovative Actions με το URBACT προκειμένου να μεταλαμπαδεύσει αποτελεσματικά την εμπειρία της σε άλλες πόλεις.

Περισσότερα για το URBACT και τη χρηματοδότηση της ΕΕ στον παρακάτω σύνδεσμο: ​​https://urbact.eu/tags/eu-funding