URBACT, Μια Ευκαιρία Για Δράση Και Αλλαγή

Οι εκθέσεις της ΕΕ και του ΟΗΕ έρχονται να δώσουν φως στις χρόνιες, συνεχιζόμενες και μελλοντικές προκλήσεις και προοπτικές που αντιμετωπίζουν οι πόλεις. Οι αστικές προκλήσεις όπως η ανεργία, η μείωση του πληθυσμού, η  μείωση των δημόσιων επενδύσεων, η αύξηση των μεταναστευτικών ροών και η ψηφιοποίηση της κοινωνίας οδηγούν τις πόλεις σε ολόκληρη την Ευρώπη να επανεξετάσουν τον τρόπο λειτουργίας τους.

Η επανεξέταση του μοντέλου διακυβέρνησης που έχουν ήδη υιοθετήσει οι διοικήσεις των πόλεων και πιο συγκεκριμένα η μεταφορά από τον ρόλο "έλεγχος και διοίκηση" στον ρόλο του "διαμεσολαβητή" είναι ένας διαφορετικός τρόπος για την επίτευξη της ευημερίας και της ανάπτυξης σε μια πόλη. Αυτό απαιτεί σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των αντιπροσώπων των τοπικών και περιφερειακών αρχών, των δημοσίων υπαλλήλων και των πολιτών καθώς και μια στρατηγική ενδυνάμωσης μεταξύ των τοπικών φορέων στο πλαίσιο του σχεδιασμού και της εφαρμογής των τοπικών πολιτικών. Και σε αυτό ακριβώς το σημείο αυτό έρχεται το URBACT.

Το URBACT αποβλέπει στην ολοκληρωμένη αστική ανάπτυξη και στις αρχές της ολοκληρωμένης οριζόντιας και κάθετης πολιτικής. Οι αρχές αυτές αντλούνται από την ολοκληρωμένη προσέγγιση της αστικής ανάπτυξης που αναπτύχθηκε από τις αρχές του 2000, με σημαντικά βήματα όπως ο Χάρτης της Λειψίας του 2007, καθώς και το σύμφωνο του Άμστερνταμ και η Νέα Αστική Ατζέντα που υπογράφηκε το 2016.

Η οριζόντια ολοκληρωμένη πολιτική μιας πόλης απαιτεί από τις διάφορες δημοτικές και τοπικές υπηρεσίες να συνεργαστούν στενά. Συνεπώς, πρέπει να σχεδιαστεί και να εφαρμοστεί ένα σχέδιο για την οικοδόμηση ενός χώρου που φιλοξενεί δραστηριότητες, ενσωματώνοντας σχεδιαστικές (επιλογή χώρου), κοινωνικές (κατάρτιση, μέτρα απασχόλησης) και οικονομικές (υποστήριξη επιχειρήσεων) πτυχές. Η κάθετη ολοκληρωμένη πολιτική εστιάζει στην παραγωγή πολιτικών και δράσεων με τους ενδιαφερόμενους τοπικούς φορείς (κατοίκους, ενώσεις, συνεργάτες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα) αλλά και με τις αρμόδιες αρχές ανώτερου, περιφερειακού ή / και εθνικού επιπέδου.

Το URBACT,  για να ενσωματώσει αυτές τις αρχές στη διοίκηση των πόλεων σε ολόκληρη την Ευρώπη, έχει αναπτύξει μια σειρά διαδικασιών και εργαλείων, που ονομάζονται "Μέθοδοι URBACT".  Αυτές οι πρακτικές δημιουργούν ένα περιβάλλον που ευνοεί τη μάθηση μέσω της πρακτικής. Τα δομικά στοιχεία αυτής της μεθόδου είναι:

• Δικτύωση μεταξύ των πόλεων της ΕΕ για την ανταλλαγή καλών πρακτικών και την εξεύρεση λύσεων στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν:

1. Τα Δίκτυα Σχεδιασμού Δράσεων (Action Planning Networks) για τις πόλεις που επιθυμούν να αναπτύξουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την πόλη τους.
2. Τα Δίκτυα Μεταφοράς Καλών Πρακτικών (Transfer Networks) για τις πόλεις που επιθυμούν να προσαρμόσουν και να μεταφέρουν μια υπάρχουσα καλή πρακτική στο δικό τους πλαίσιο
3. Tα Δίκτυα Υλοποίησης Δράσεων (Implementation Networks) για τις πόλεις που διαθέτουν ολοκληρωμένη στρατηγική/σχέδιο δράσης και επιθυμούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν κατά την εφαρμογή

Τα Δίκτυα διευκολύνουν την ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων καθώς και τη διαδικασία εργασίας των δημοτικών υπαλλήλων και των τοπικών φορέων των πόλεων μέσα από επισκέψεις μελέτης (study visit),  διακρατικά εργαστήρια και ομότιμες αξιολογήσεις. Ένα Δίκτυο περιλαμβάνει την πόλη - Επικεφαλή Εταίρο - καθώς και έως και 11 Συνεργάτες πόλεις που υποστηρίζονται από τους ειδικούς εμπειρογνώμονες του URBACT (βλέπε Παρακάτω).

• Συμμετοχική προσέγγιση της αστικής ανάπτυξης. Οι τοπικές διοικήσεις των πόλεων που συμμετέχουν στα δίκτυα URBACT δημιούργησαν τοπικές ομάδες URBACT, αποτελούμενες από εκπροσώπους των κοινωνικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών τομέων (δημοτικό προσωπικό των πόλεων, ΜΚΟ, ΜΜΕ, πανεπιστήμια, πολίτες και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς). Στόχος τους είναι να βρουν λύσεις στις ανάγκες και στις τοπικές προκλήσεις για τις οποίες η κάθε πόλη έχει ενταχθεί σε ένα δίκτυο. Επίσης, όλοι οι ανωτέρω ενδιαφερόμενοι φορείς επωφελούνται από τις δραστηριότητες δικτύωσης που περιγράφονται παραπάνω.
• Παραγωγή και εφαρμογή ολοκληρωμένων σχεδίων δράσης μετά τη δικτύωση και τη συμμετοχή των τοπικών φορέων. Πρόκειται για μια διαδικασία παραγωγής που προκύπτει από την ανταλλαγή καλών πρακτικών και ιδεών με πόλεις-εταίρους της ΕΕ και από τις συναντήσεις των τοπικών ομάδων του URBACT οι οποίες υιοθετούν αυτές τις πρακτικές και τις προσαρμόζουν στις πόλεις τους.
• Υποστήριξη με ειδικούς εμπειρογνώμονες των πόλεων που συμμετέχουν σε δίκτυα URBACT, 100% χρηματοδοτούμενες από το URBACT. Οι εμπειρογνώμονες, οι οποίοι επιλέγονται από τα ίδια τα δίκτυα, υποστηρίζουν τις πόλεις όσον αφορά τη μεθοδολογία και τη θεματική οργάνωση.

• Ανάπτυξη ικανοτήτων και εκπαίδευση αστικών επαγγελματιών για τον σχεδιασμό, τη μεταφορά και την εφαρμογή ολοκληρωμένων πρακτικών και στρατηγικών με συμμετοχικό τρόπο. Το URBACT έχει δημιουργήσει τα Καλοκαιρινά Πανεπιστήμια, συγκεντρώνοντας όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς (αστικούς επαγγελματίες/ασκούμενους) από τις πόλεις URBACT ώστε να βελτιώσουν τις ικανότητες τους στην ανάπτυξη Ολοκληρωμένων Σχεδίων Δράσης με τοπικούς φορείς. Σε  συνδυασμό με το Καλοκαιρινό Πανεπιστήμιο, το πρόγραμμα URBACT αναπτύσσει εθνικά εκπαιδευτικά προγράμματα, διαδικτυακά σεμινάρια και μεθοδολογία σε συγκεκριμένα θέματα.
• Εφαρμογή ενός "πλαισίου αποτελεσμάτων" για τον προσδιορισμό αναμενόμενων αποτελεσμάτων και επιπτώσεων σε τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού σημαντικών βημάτων, δεικτών και αποτελεσμάτων παρακολούθησης της προόδου.
• Αξιοποίηση και μεταφορά γνώσεων  και πρακτικών προς όφελος των πόλεων URBACT και μη URBACT. Το URBACT χρησιμοποιεί διάφορα μέσα για να το επιτύχει. Από την ιστοσελίδα URBACT, τα κοινωνικά μέσα, τα άρθρα, τις δημοσιεύσεις, τα Εργαστήρια Πολιτικής, τα URBACT City Φεστιβάλ, τα Εθνικά Σημεία URBACT που επικοινωνούν στην γλώσσα της χώρας τους, συνδέουν και μοιράζονται τη γνώση με τους συνεργάτες της Αστικής Ατζέντας της ΕΕ καθώς και άλλες οργανώσεις που ασχολούνται με την αστική ανάπτυξη (CEMR, EUROCITIES, UN-HABITAT κ.λπ.).
• Βοήθεια και Υποστήριξη από τη Γραμματεία URBACT, των Εθνικών Σημείων Επαφής URBACT και τους ειδικούς εμπειρογνώμονες του Προγράμματος URBACT. Από το 2014 έως το 2018, το URBACT έχει χρηματοδοτήσει 20 Δίκτυα Σχεδιασμού Δράσεων συγκεντρώνοντας 205 πόλεις από όλη την Ευρώπη. Χάρη στη μεθοδολογία του URBACT, οι πόλεις επιτρέπουν στους τοπικούς ενδιαφερόμενους φορείς

μέσω των Τοπικών Ομάδων του URBACT να συνεργαστούν σε ολοκληρωμένα σχέδια δράσης.  Τα Ολοκληρωμένα Σχέδια Δράσης των 66% των εν λόγω πόλεων URBACT έχουν εγκριθεί, σχεδόν το 50% των πόλεων εξασφάλισε χρηματοδότηση και για το λόγο αυτό περισσότερες από το 80% αυτών των πόλεων έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν και να υλοποιούν τα Σχέδια Δράσης τους. Οι ιστορίες και οι μαρτυρίες  των πόλεων που παρουσιάζονται στις επόμενες σελίδες αποδεικνύουν ότι η μέθοδος του URBACT οδηγεί αποτελεσματικά στην βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων.

Πώς να επωφεληθείτε από το URBACT

Οποιαδήποτε πόλη, ανεξάρτητα από τον πληθυσμό της, μπορεί να επωφεληθεί από το URBACT με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.

Πρώτον, ο διαδικτυακός ιστότοπος του URBACT αποτελεί πολύτιμη πηγή γνώσης και εμπειρίας, με καλές πρακτικές, άρθρα, μελέτες περιπτώσεων, ολοκληρωμένα σχέδια δράσης για διάφορα θέματα που μπορούν να εμπνεύσουν την διοίκηση των μικρών ή μεγαλύτερων πόλεων. Παράλληλα, με τη βοήθεια των Εθνικών Σημείων Επαφής URBACT όλες οι πόλεις μπορούν να έχουν πρόσβαση στις ψηφιακές και έντυπες μελέτες, όπως μπορείτε να δείτε και στον ακόλουθο σύνδεσμο  "Πόλεις εν δράσει - Ιστορίες αλλαγής".

Δεύτερον, το URBACT οργανώνει τακτικά εκδηλώσεις ανοιχτές προς το κοινό, σε όλες τις πόλεις της ΕΕ, για να μεταδώσουν τη γνώση, τις πρακτικές και την τεχνογνωσία που διαθέτουν. Αυτές οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν το URBACT City Φεστιβάλ, τα Εργαστήρια Πολιτικής, τα εργαστήρια κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Περιφερειών και Πόλεων και άλλων μεγάλων συνεδρίων. Παράλληλα με αυτές τις εκδηλώσεις τα Εθνικά Σημεία Επαφής URBACT που λειτουργούν στις 27 χώρες της ΕΕ κοινοποιούν και οργανώνουν εκδηλώσεις σε τοπικό επίπεδο σχετικά με τις καλές πρακτικές και τα αποτελέσματα των πόλεων που συμμετέχουν στα δίκτυα URBACT.

Τρίτον, οποιαδήποτε πόλη μπορεί να υποβάλει πρόσκληση για συμμετοχή στα δίκτυα URBACT και να επωφεληθεί από ένα ταξίδι ανταλλαγής και εκμάθησης με τις πόλεις της ΕΕ. Κάποια από τα αποτελέσματα και τα οφέλη των πόλεων που ήδη συμμετέχουν στα Δίκτυα Σχεδιασμού Δράσεων URBACT  μπορείτε να δείτε  στον ακόλουθο σύνδεσμο "Πόλεις σε Δράση - Ιστορίες Αλλαγής"  

Η νέα Πολιτική Συνοχής της ΕΕ και τα νέα μέσα για τις κυβερνήσεις των πόλεων θα πρέπει να βασιστούν στη μέθοδο URBACT, στα αποτελέσματά της, στα οφέλη και τις γνώσεις που έχουν αποκομίσει οι πόλεις και οι πολίτες που συμμετέχουν στα δίκτυα URBACT.  Μέχρι τότε, το πρόγραμμα URBACT θα συνεχίσει να κάνει τις πόλεις μας ένα καλύτερο μέρος για να ζουν οι πολίτες της Ευρώπης.

Οι πόλεις που επιθυμούν να αναπτύξουν Ολοκληρωμένα Σχέδια Δράσης για την αντιμετώπιση των τοπικών προκλήσεων,  μπορούν να υποβάλουν αίτηση για την πρόσκληση που άνοιξε στις 7 Ιανουαρίου 2019 για τα Δίκτυα Σχεδιασμού Δράσεων URBACT.

Μπορείτε να δείτε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες στον σύνδεσμο εδώ.