Karta Lipska i URBACT - wyjaśnienie

Wciągu ostatnich 18 miesięcy URBACT współorganizował serię Laboratoriów Miejskich, w ramach których analizowano założenia Karty Lipskiej i sposoby ich wdrażania przez miasta.

Czym jest Karta Lipska? 

Po raz pierwszy podpisana w 2007 r. Karta Lipska (nazwana tak na cześć niemieckiego miasta, w którym odbyła się ceremonia podpisania umowy) promuje prowadzenie polityki „zintegrowanego rozwoju obszarów miejskich” i określa - po raz pierwszy w jednym dokumencie UE - główne zasady, które się za nią kryją.   

Zasady Karty Lipskiej dotyczą jednoczesnego uwzględnienia różnych aspektów polityki miejskiej, m.in. obszarów i sektorów działalności oraz czasu. Karta promuje udział społeczeństwa w kształtowaniu polityki, koncentruje się na „zaniedbanych dzielnicach” miejskich, które posiadają szczególny priorytet w działaniach na rzecz spójności społecznej i przestrzennej.   

Karta Lipska przygotowywana pod przewodnictwem Niemiec, sprawujących wówczas rotacyjną prezydencję w Radzie UE została podpisana przez ministrów z wszystkich krajów UE, którzy potwierdzili swoje zobowiązanie do włączenia jej zasad do polityk krajowych i lokalnych.

Omówienie zasad integracji i notowania podczas City Lab 3 w Warszawie  
 

Dlaczego jest teraz aktualizowana? 

Po ponad 20 latach od powstania pierwszej Karty Lipskiej kontekst europejskich miast zmienił się znacząco, a władze miejskie zazwyczaj oczekują więcej przy mniejszych nakładach. Kluczowe czynniki wpływu to kryzys finansowy, rosnące zagrożenie klimatyczne i wzrost populizmu. Pierwotna karta lipska zakładała spójność krajowej polityki miejskiej, nie stało się to jednak normą obowiązującą we wszystkich państwach członkowskich. 

Niemcy, które mają ponownie sprawować prezydencję w UE w 2020 r., podjęły inicjatywę aktualizacji Karty Lipskiej. Aby się do tego przygotować, przeprowadzono całościowy przegląd zasad rozwoju obszarów miejskich, mający na celu lepsze dopasowanie ich do obecnej sytuacji. 

Niemiecka inicjatywa odświeżenia zasad Karty Lipskiej opiera się na priorytetach przyjętych w UE i uznaje ważną rolę jaką miasta odgrywają, będąc zarówno źródłem wyzwań, jak i potencjalnych rozwiązań w związku z zagrożeniem klimatycznym, jakością powietrza i stanem zdrowia, mieszkalnictwem, mobilnością itd. 

Po pierwsze jest to proces międzyresortowy, co oznacza, że dyskusje i propozycje Niemiec - pochodzące z federalnych (poziom krajowy) ministerstw, regionów i miast w Niemczech - są omawiane i dopracowywane w ramach europejskiego „dialogu”, obejmującego rozmowy głównie pomiędzy przedstawicielami ministerstw z innych krajów UE. 

Jaki jest wkład URBACT? 

Program URBACT rozwinął się od projektu początkowo skoncentrowanego na obszarach ubogich i stał się platformą wymiany, uczenia się miast w dowolnym temacie miejskim. Z biegiem lat metoda programu została rozszerzona, dopracowana i objęła cztery podstawowe zagadnienia: 

1. zrównoważony rozwój obszarów miejskich 
2. zintegrowane podejście 
3. metody partycypacyjne 
4. zarządzanie wielopoziomowe

Poprzez oferowane wsparcie program zachęca miasta do wprowadzenia tych zasad w życie w ramach opracowywania miejskich strategii i planów działania. 

URBACT jest obecnie kluczowym uczestnikiem dialogu europejskiego, mającego na celu aktualizację Karty Lipskiej. Program niesie ze sobą punkt widzenia i doświadczenie setek miast, mierzących się z praktycznymi i politycznymi wyzwaniami, pomagając wdrożyć im zintegrowane podejście do rozwoju obszarów miejskich. 

W ramach tego dialogu URBACT dzieli się wiedzą pochodzącą bezpośrednio od miast i pomaga zrozumieć w jaki sposób zagadnienia te mogą być wprowadzane w życie. W związku z prowadzonymi rozmowami zorganizowano przede wszystkim serie „Laboratoriów Miejskich”, w których uczestniczyli przedstawiciele miast i innych poziomów zarządzania, w celu omówienia konkretnych tematów, zidentyfikowania dobrych praktyk i sprostania pozostałym wyzwaniom: 

1. Podejście partycypacyjne - wrzesień 2018 r. (Dokument programowy) 
2. Zrównoważony rozwój obszarów miejskich - lipiec 2019 r. (Dokument programowy, wideo) 
3. Podejścia zintegrowane - październik 2019 r. (Policy Paper, wideo) 

Młodzi ludzie uczestniczący w sieci Gen-Y City URBACT 
 

Jakie są następne kroki? 

Po czwartym Laboratorium Miejskim w Porto 29 stycznia 2020 r., URBACT podzieli się z 400 uczestnikami Forum Miast aktualnymi refleksjami na temat zmiany Karty Lipskiej i zbierze dane na końcowe spotkanie. Zostanie ono zorganizowane razem ze spotkaniem Dyrekcji Generalnej do spraw miejskich (DGUM) w Chorwacji w kwietniu 2020 r. 

Nowa Karta Lipska zostanie ostatecznie przedstawiona podczas spotkania ministerialnego, które odbędzie się w Lipsku, w ramach wydarzeń związanych z niemiecką prezydencją w listopadzie 2020 r. 

URBACT będzie obecny na prezentacji nowej Karty Lipskiej, przedstawiając przykłady miast wprowadzających je w życie i będzie kontynuować rolę programu, który ma zapewnić miastom dostęp i wsparcie we wdrażaniu zintegrowanych polityk rozwoju obszarów miejskich. 

Więcej informacji od URBACT City Labs: 

City Labs URBACT: Odświeżanie europejskich zasad polityki miejskiej
Przynosząc więcej zrównoważonego rozwoju miast: 5 złotych zasad