Jak media społecznościowe wspierają lokalny handel: przypadek Semaest w Paryżu

W Paryżu sklep z zabawkami i księgarnia z kawiarnią mogą być dobrym powodem do odwiedzenia obszarów, które zwykle nie są odwiedzane przez turystów i mieszkańców. Jednak mieszkańcom i turystom trudno byłoby stale być na bieżąco z nowymi produktami i działaniami organizowanymi przez sklepy zlokalizowane poza centrum miasta bez portali internetowych i stronami lub kontami w mediach społecznościowych. Media te wzmocniły popularność lokalnych sklepów w ostatnich latach. W całej Europie rosnące korzystanie z mediów społecznościowych sprzyja widzialności w sieci małych sklepów detalicznych – i to w czasach, gdy handel detaliczny całkowicie przeobraziły globalne platformy, takie jak Amazon.

Paryż jest tak mocno zdeterminowany aby bronić i wspierać małe sklepy że rozwinął zintegrowaną strategię, która nadaje mediom społecznościowym rolę istotnego czynnika wzrostu gospodarczego. Udział miasta w sieci URBACT pod nazwą Interactive Cities wzmocnił pewne ramy wypracowane przez Semaest – paryskie pół-publiczne przedsiębiorstwo planistyczne, które promuje rozwój gospodarczy i różnorodność handlową w różnych częściach miasta. Jednym z działań realizowanych przez Semeast jest kupowanie i zagospodarowywanie opuszczonych sklepów, a następnie wynajmowanie ich po niskich cenach w celu rewitalizacji tych dzielnic, w których małe sklepiki i usługi stopniowo zanikają. Takie podejście umożliwiło przedsiębiorstwu wsparcie 465 najemców przez wszystkie etapy zmierzające do stworzenia innowacyjnych, wysokiej jakości sklepów. Dialog z najemcami i udzielane im wsparcia z jednej strony zwiększyły świadomość Semeast na temat zagrożeń związanych z rozwojem handlu elektronicznego dla lokalnych firm, a z drugiej na temat szans wynikających z wykorzystania aplikacji, stron www, czy portali społecznościowych, które mogą uczynić lokalne sklepy bardziej atrakcyjnymi dla klientów.

„Jesteśmy świadomi trudności stojących przed sektorem detalicznym. W 2014 r., kiedy rozpoczęła się debata na temat roli handlu elektronicznego i globalnych platform, pomyśleliśmy, że musimy coś zrobić by zachęcić detalistów do wykorzystania mediów społecznościowych, uruchomienia stron internetowych lub oznaczenia się na Google Maps” – mówi Emannuelle Emeriau, koordynatorka projektów z Semaest.

Aby odpowiedzieć na potrzeby zidentyfikowane w trakcie rozmów z lokatorami swoich sklepów, w 2015 r. Semaest uruchomiło program CoSto - Connecting Stores mający na celu wspieranie sklepów i rzemieślników w korzystaniu z mediów społecznościowych, by mogli szerzej promować swoją działalność i przyciągnąć nowych klientów. W ramach programu organizowano spotkania i śniadania z menedżerami firm, na których omawiano problemy i udzielano porad dotyczących tego, w jaki sposób media społecznościowe mogą poprawić widoczność małych przedsiębiorstw. To, co miało być tylko działaniem w zakresie pomocy technicznej związanej z tematyką cyfrową wkrótce stało się kluczowym czynnikiem w tworzeniu społeczności ludzi wzajemnie sobie doradzających oraz testujących różne strategie i techniki dla jak najlepszego wykorzystania mediów społecznościowych. Regularne publikowanie treści na Facebooku lub Instagramie, interakcja z użytkownikami i promowanie specjalnych ofert sprzedaży lub ofert dla obserwujących stały się codziennymi czynnościami dla większości z 1250 właścicieli sklepów uczestniczących w programie, którzy zaangażowali swoje lokalne społeczności oraz przyciągnęli nowych odwiedzających do wieloetnicznych obszarów, takich jak Belleville lub Goutte d’ or jak w pobliskiej gminie Montreuil.

"Naprawdę widzimy różnicę między rokiem 2015 a chwilą obecną. Kiedy organizowaliśmy pierwsze spotkania, musieliśmy przekonywać sklepikarzy, żeby byli widoczni w mapach Google lub na Facebooku. Sklepikarze zdążyli się przekonać do tych narzędzi: szkolenie było dla nich bezpłatne, a w ramach programu mieli oni okazję spotkać się z ekspertami ds. komunikacji, którzy udzielili im szczegółowych porad na temat sposobu opowiadania historii i publikowania wiadomości, które mają być promowane na Facebooku czy innych platformach społecznościowych... Właściciele sklepików są teraz świadomi różnych narzędzi, znają ich specyfikę, ale ich praca nadal jest skomplikowana, ponieważ muszą obecnie radzić sobie zarówno z rachunkowością i dostawcami, jak i opracowywać własne strategie komunikacyjne. Robią to, ale mamy też wielu sprzedawców, którzy są w trudnej sytuacji – mamy jednak dużą różnorodność sklepów oraz gęstą ich sieć jak też oferujemy im szerokie wsparcie” - Emmanuelle Emeriau.

W działanie programu zaangażowano również wiele paryskich startupów: inicjatywa CoSto pomogła małym i dużym firmom nawiązać porozumienie i rozpocząć współpracę. Celem takiej współpracy było stworzenie w sklepach pola do testowania innowacyjnych produktów cyfrowych i aplikacji opracowanych przez młodych przedsiębiorców.

Zaproszenie do składania wniosków ogłoszone przez Semaest od 2016 r. pozwoliło na błyskawiczne testy innowacyjnych rozwiązań dotyczących takich zagadnień jak zielona dostawa lub widoczność w sieci. Niektóre z tych doświadczeń zostały skonsolidowane i lepiej zorganizowane dzięki współpracy z interesariuszami zaangażowanymi w Lokalną Grupę URBACT sieci "Interactive Cities" i stały się częścią "Pakietu CoSto", czyli zestawu usług i inicjatyw wspierających sklepikarzy w 18., 19. i 20. dzielnicy Paryża, głównych obszarach działania Semaest.

Platforma cyfrowa Petitscommerces jest interesującym przykładem tego, jak współpraca między startupami i lokalnymi sklepami przyczyniła się do wzrostu zarówno w sektorze detalicznym, jak i cyfrowym. Platforma założona przez lokalnych maklerów Maxime Bedon i Jonathana Cheleta wspiera lokalne sklepy w ich strategiach cyfrowych, uwidaczniając ich historie i produkty poprzez artykuły i zdjęcia opublikowane na poświęconych im stronach internetowych, ale także udostępnia im przydatne narzędzia do lepszego wykorzystania Facebooka lub Instagrama. Ponad 200 sklepów jest teraz obecnych na stronie Petitscommerces.fr, a sieć rośnie dzięki ustnym rekomendacjom wśród sprzedawców. Platforma rozszerza swoją obecność także na inne francuskie miasta, takie jak Bordeaux i Nantes i obecnie zatrudnia pięć osób.

„Zdecydowaliśmy się na uruchomienie Petitscommerces.fr ponieważ jesteśmy potomkami drobnych sklepikarzy (moi rodzice są farmaceutami, a Jonathana rzeźnikami) i zdaliśmy sobie sprawę z tego, że nasi rodzice nie są obecni w sieci, co więcej – problem ten jest wspólny dla wielu małych przedsiębiorstw. W grupie siła, więc wpadliśmy na pomysł, aby połączyć tych małych przedsiębiorców na jednej platformie, co sprawi, że staną się oni bardziej widoczni dla wyszukiwarek i portali społecznościowych” - Maxime Bedon, założyciel Petitscommerces.

Produkty organiczne i rzemieślnicze, niezależne księgarnie i salony urody to tylko niektóre z przedsiębiorstw obecnych na platformie, prezentującej Paryż jako miasto, w którym małe sklepy mogą naprawdę coś zmienić, oferując produkty i usługi nieporównywalne pod względem jakości z dużymi sieciami handlowymi. Duża popularność Petitscommerces pokazuje nie tylko, w jaki sposób promowanie handlu elektronicznego i przyciąganie klientów za pośrednictwem mediów społecznościowych może generować nowe dochody, ale także to, jak handel detaliczny może być społecznym łącznikiem i może pełnić rolę w rozwoju dobrobytu miejskiego i uczestniczącego planowania miejskiego.

Powyżej opisane cele Petitscommerces są również współdzielone przez CMaRue ("ToMojaUlica" przyp. tłum.), lokalny startup, który we wrześniu 2017 r. uruchomił aplikację, pozwalającą mieszkańcom na wybranie firm, które chcieliby zobaczyć w pustych obiektach 19. dzielnicy. Jest to dzielnica Paryża, w której jest najwięcej pustych sklepów – aplikacja pozwala mieszkańcom na „przypięcie” na mapie rodzaju sklepów, które chcieliby mieć w sąsiedztwie. Preferencje te są następnie przekazywane właścicielom sklepów, którzy mogą skorzystać z tej sugestii i znaleźć odpowiednich najemców.

„Z CMaRue możliwe jest mobilizowanie ludzi do działania na rzecz zaktywizowania gospodarczego dzielnicy, dzięki połączeniu ich zaangażowania i faktycznych potrzeb sąsiedztwa” mówi Nadia Tiourtite, założycielka CMaRue. W pierwszych miesiącach testów widoczne były już pierwsze pozytywne rezultaty: w pustym sklepie przy Bulwarze Indochińskim powstała La fabrique Nomade - warsztat prowadzony przez uzdolnionych uchodźców, powstały dzięki wzrostowi świadomości na temat możliwości wykorzystania pustych, dostępnych przestrzeni.

Petitscommerces i CmaRue należą do partnerów tzw. pakietu CoSto, który będzie oferowany paryskim sklepikarzom poprzez kampanię prowadzoną w mediach społecznościowych – główny efekt zintegrowanego planu działania sieci Interactive Cities. Promowanie szerokiej gamy narzędzi i inicjatyw dotyczących tematów cyfrowych przygotowanych przez CoSto (m.in. crowfundingowej platformy utworzonej przez startup Tudigo oraz oferowanie szkoleń w zakresie umiejętności cyfrowych dla osób bezrobotnych z problemowych dzielnic miasta) przyczyni się do promowania nowych obszarów społeczno-gospodarczych w północnych obszarach Paryża i przyciąganie nowych startupów i inwestorów. Ale nie wszystkie działania dotyczyły biznesu. Ekstensywne i zintegrowane wykorzystanie mediów społecznościowych promuje ducha wspólnoty i poczucie solidarności między mieszkańcami. Jako przykład takiej inicjatywy promowanej przez CoSto jest Le Carillon, organizacja charytatywna, która poprzez media społecznościowe tworzy sieć sprzedawców gotowych oferować wsparcie osobom bezdomnym w zakresie zaspokojenia ich podstawowych potrzeb, takich jak skorzystanie z toalety czy naładowanie telefonu komórkowego.

Innym przykładem powiązań między narzędziami online a działaniami realizowanymi w niestandardowych miejscach jest Lulu dans ma rue – lokalna usługa consierge, która łączy mieszkańców potrzebujących takiej pomocy jak remonty czy wsparcie w obsłudze komputera oraz tych, którzy mogą zrealizować taką usługą w obniżonych cenach.

Nadanie nowej roli mediom społecznościowym i platformom cyfrowym jako facylitatora i multiplikatora rozwiązań wypracowanych dzięki współpracy sieci sklepikarzy, start-upowców i urzędników w Paryżu jest realizacją misji zaplanowanej przez sieć Interactive Cities. Paryż zmienia wizerunek handlu detalicznego przyszłości dzięki testowaniu konkretnych działań, które stopniowo zmieniają wygląd naszych ulic i dzielnic.

Dobre rady dla innych miast:

• zaangażuj się i zidentyfikuj potrzeby lokalnych sklepikarzy: pomóż im zidentyfikować problemy oraz sposobu, w jaki rozwiązania cyfrowe mogą im pomóc;

• zaangażuj mieszkańców dzielnicy: niech ponowne uruchomienie małych sklepików stanie się wspólnym celem całej społeczności;

• zaangażuj cyfrowe startupy: stwórz program wspierający sklepikarzy i startupy w celu wypracowania wspólnych rozwiązań;

• prototypuj: zaproponuj rozwiązania pilotażowe, w trakcie których uczestnicy mogą zaprezentować swój potencjał i które będzie można jeszcze ulepszyć;

• komunikuj: bardzo istotne jest utworzenie ogólnomiejskiego ekosystemu, w którym bieżące działania mogą rezonować i dotrzeć do szerszej publiczności.

Daniela Patti