Als je Europese projecten wilt doen, moet je bij URBACT beginnen

Amy Labarriè (AL) – Sinds je URBACT hebt ontdekt in de Europese week van steden en regio’s ben jij fan geworden van het programma. Waarom?

Kieran McCarthy (KMC): ”Wat ik zo mooi vind aan URBACT is dat het nuchter te werk gaat. Je kan het als een opstap zien. Als je Europese projecten wilt doen is URBACT dè plek om te beginnen. Je kan er veel steun vinden.

Ik heb naar de letters die URBACT vormen gekeken en weet dat het geen acroniem is, maar ik dacht dat de letters ergens voor zouden kunnen staan. Het zou de ‘U’ voor ‘U en ik’ zijn. Het is een programma gericht op de burger. We hebben een nieuwe brug gebouwd in onze stad met Europese fondsen, maar toch hebben mensen meer gehoord van URBACT en Playful Paradigm dan over wat dan ook.

Ik zou zeggen dat de ‘R’ in URBACT staat voor ‘Reële’ problemen en dat dan ook op de bredere schaal van de Europese politiek.

‘B’ kan staan voor ‘Beginsel’. De URBACT facilitators die ik in de afgelopen jaren heb ontmoet zijn er echt van overtuigd dat deze projecten fungeren als de beginselen van verandering. Je gaat naar huis met ideeën van de workshop en je kan ze de volgende ochtend uitvoeren!.

‘A’ staat voor ‘Actie’. Wanneer mensen beginnen aan een URBACT project of workshop, zijn ze hard bezig met het oplossen van een probleem. Wanneer ze terugkomen in hun woonplaats hebben ze nieuwe ideeën, visies en samenwerkingsvaardigheden. Die kunnen zij gebruiken bij actiegericht lokale projecten. URBACT heeft een fantastische methodologie om dit te bewerkstelligen.

‘C’ voor coöpereren. Ik heb met het Comité van de Regio’s veel workshops door heel Europa gedaan, met verschillende thema’s die variëren van de stedelijke agenda tot de digitale interne markt. Sommige steden zijn geweldig in samenwerken en sommige niet. Je kunt mensen niet eenvoudigweg met elkaar aan een tafel zetten en ze van uit het niets te laten praten en samenwerken. Daarvoor is een methodologie nodig. URBACT zorgt ervoor dat mensen luisteren en van elkaar leren.

‘T’ zou kunnen staan voor toolkits. Hiervan ben ik een groot voorstander. Alle URBACT projecten en toolkits zijn online te vinden op urbact.eu. Veel lokale autoriteiten weten dit niet.

Laatst was ik betrokken bij een debat in mijn eigen raadskamer over verzuim in de stad. We zochten ideeën om verzuimsites een nieuw leven in te blazen. Ik heb een stuk uit een URBACT document geparafraseerd en het werd vervolgens gepubliceerd in de lokale nieuwskrant.

Ik heb een passie voor mijn eigen woonplaats, maar ontdekte dat er nog andere ‘Corks’ bestaan in de wereld. Kleinere steden vol met ambitie en ideeën. De meeste steden proberen op verschillende manieren hun stadscentrum te vernieuwen, hun transport beter te regelen, klimaatverandering aanpassingsplannen te maken, of hun burgers meer te betrekken bij soortgelijke projecten. En we stellen allemaal dezelfde vragen: Met wie kunnen we samenwerken? Bij wie kunnen we nieuwe ideeën opdoen?

We hoeven dingen niet alleen te doen: we kunnen van elkaar leren. Wanneer je betrokken bent bij een URBACT project ben je alweer op zoek naar een nieuw project om daarna mee aan de slag te gaan.”

AL – Veel steden gebruiken de vaardigheden die zij bij URBACT hebben verkregen voor grotere programma’s. Heb jij via URBACT bredere Europese projecten in stedelijke ontwikkeling aangewakkerd?

KMC: ”URBACT is een van de vele drijfkrachten om denkwijzen te verbeteren in steden en regio’s en binnen ‘communicerend Europa’. Het Comité van de Regio’s heeft toolkits en een analyse op thema’s die breed inzetbaar is van bio-economie tot ICT. Daarnaast is er ook nog de Europese hoofdstad van Cultuur, Interreg, Horizon 2020, de Europese week van steden en regio’s, lokale raadsleden. Het is een gecombineerde inspanning.”

AL – Je bent aangesteld als raadslid van het Comité van de Regio’s in 2015. Hoe is het om opeens op Europese niveau te werken?

KMC: “Het was een steile leercurve. Het heeft mijn hele leven veranderd – opeens ga je van je lokale raad naar de vergaderzaal van het Europees parlement. Iedereen krijgt een minuut om te spreken en het beleid te beïnvloeden. Het heeft even geduurd voordat ik de Europese groepstaal begreep en meedeed aan debatten. Toen ik recentelijk naar een informeel overleg met de Europese ministers ging om te discussiëren over de stedelijke agenda werd ik gebeld voor een wegdekprobleem in Cork. Kort daarna stapte ik uit de taxi en schudde ik de hand van de viceministerpresident van Roemenië.

Ik ben nog steeds verbaasd over de verschillende perspectieven die het Comité van de Regio’s met zich meebrengt. De problemen die zij aankaarten, spelen ook in jouw land. En je realiseert je: “Ik ken dit!”. Dat is het mooie aspect van het Comité van de Regio’s, het geeft een stem aan de lokale en regionale vertegenwoordigers. Ik denk dat de ‘Cohesion Alliance’ heeft gewerkt.”

AL – Wat was jouw rol als rapporteur van het Comité van de Regio’s bij de Europees Stedelijke Agenda?

KMC: “Ik heb vorig jaar de implementatie van de Europees Stedelijke Agenda beoordeeld. Daarnaast heb ik gekeken naar hoe we verschillende actieplannen met elkaar konden verbinden: huisvesting, klimaatsverandering.

Het is mijn taak ervoor te zorgen dat er naar de actieplannen gekeken wordt. Twaalf actieplannen zijn ontstaan uit het partnerschap, twaalf acties in elk plan, dus hoe gaan we daadwerkelijk al deze 144 acties uitvoeren? In Boekarest (RO) sprak ik namens het Comité van de Regio’s over de door ons gewenste richting voor de stedelijke agenda. Er is een grote angst dat sommige van deze 144 acties uiteindelijk niet uitgevoerd zullen worden. Daarom heb ik gevraagd om meer financiering voor de implementatie van deze acties. En daarnaast heb ik verzocht om de stemmen van de coördinatoren van het partnerschap beter te horen.

De leiders van de delegaties van de Europese lidstaten waren positief over de Boekarest verklaring – dat was geweldig. Daarnaast wil het Duitse presidentschap zich inzetten voor deze Europees stedelijke agenda door onder andere de ‘Leipzig Charter’ na tien jaar weer te gebruiken.”

AL – Bij welke veranderingen in Europese steden zie jij dat URBACT heeft meegeholpen?

KMC:  “In de afgelopen tien jaar zien we steden en regio’s vooruit gaan. Er is veel meer samenwerking,  en ik denk dat URBACT hier de nummer één reden voor is.

Het kan zijn dat er een politieke crisis is op nationaal overheidsniveau, maar ik heb bij het Comité van de Regio’s gezien dat steden veel samenwerking wensen om meer van elkaar te leren en er zijn ontwikkelingen naar een programma waar de burgers de veranderingen bepalen. Ik denk dat URBACT hier heel erg bij helpt. Mensen kunnen de URBACT bestanden zelf gewoon openen en kijken hoe de samenwerkingen fungeren. Het is niet makkelijk om deze ontwikkelingen tot stand te brengen, maar het is wel erg belangrijk.

Ik heb dit gezien in mijn eigen stad. Playful Paradigm brengt verschillende departementen van de stad bijeen, maar betrekt ook de burgers. In de jachthaven van Cork werden gigantische vier-op-een-rij spellen en tikkertje gespeeld. Het geeft steun aan bewonersverenigingen om dichter bij de lokale mensen te komen, iets wat niet altijd gebeurd op het macroniveau van de Europese projecten. De meningen van het Comité van de Regio’s zijn grenzen van ideeën op het gebied van onder andere connecties, partnerschappen, dialoog, eenheid, diversiteit en grensoverschrijdende interoperabiliteit; maar je kan niet alleen praten over deze vage woorden: we moeten projecten in de praktijk brengen door middel van kennisuitwisselingsplatforms.

Samenwerking baart meer samenwerking. Zelfs de kleinere projecten die gaan over het openen van een klein parkje aan de straat. Wanneer mensen met plezier met elkaar samenwerken zullen ze dat daarna blijven doen. Mijn stad is relatief klein met 210.000 inwoners. Dat zorgt ervoor dat degenen die werken op bijvoorbeeld gezonde steden projecten, leeftijdsprogramma’s, vluchtelingenprogramma’s, Kamer van Koophandel en bedrijfsverenigingen, elkaar allemaal kennen, maar wellicht nog niet met elkaar hebben samengewerkt. URBACT is multidisciplinair, het brengt mensen bij elkaar, zet zich in voor burgerinnovatie. Het zorgt voor een elektrische stroom in de stad, een nieuwe energie.”