Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΝΕΙ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ

Εμπόριο: ένας από τους ιστορικούς πυλώνες ανάπτυξης της Λισαβόνας

Για περισσότερα από δυο χιλιάδες χρόνια, το εμπόριο διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της πόλης της Λισαβόνας που βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Τάγου. Στην πραγματικότητα, η προνομιακή της θέση ευνόησε την εγκατάσταση διαφόρων λαών στην πιο πυκνοκατοικημένη πόλη της χώρας, της Πορτογαλίας. Η Λισαβόνα υποδέχτηκε το παγκόσμιο εμπόριο και τις επενδύσεις καθώς η στρατηγική της θέση και το φυσικό της λιμάνι βοήθησαν ώστε να αναπτυχθεί ο κλάδος της κρουαζιέρας και ο κλάδος των μεταφορών μέσα από τις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Επειδή, το εμπόριο αποτελεί έναν από τους πυλώνες ανάπτυξης της Λισαβόνας, τα παραδοσιακά τοπικά καταστήματα πάντα συνέβαλαν στον προσδιορισμό του ιδιαίτερου χαρακτήρα της πόλεως. Ωστόσο, αυτές οι παραδοσιακές επιχειρήσεις κινδυνεύουν να εξαφανιστούν λόγω της απειλής που δημιουργείται από τη μεγάλη ανάπτυξη ακινήτων στην πόλη καθώς και την ανάπτυξη μεγάλων εμπορικών εγκαταστάσεων περιμετρικά της πόλης, για να μην αναφερθεί η γήρανση των ιδιοκτητών ή των ενοικιαστών τους, γεγονός που τείνει να οδηγήσει στην εγκατάλειψη αυτής της δραστηριότητας .

Το 2015, το Δημοτικό Συμβούλιο της Λισαβόνας παρουσίασε το πρόγραμμα «Καταστήματα με Ιστορία» με σκοπό να σταματήσει η τάση για την εγκατάλειψη των παραδοσιακών επιχειρήσεων στο κέντρο της πόλης. Στόχος του προγράμματος είναι να διαφυλάξει και να προστατεύσει τα παραδοσιακά καταστήματα που δίνουν στην πόλη ένα συγκεκριμένο χαρακτήρα, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας και  στην αναζωογόνηση του οικονομικού και κοινωνικού ιστού της πόλης.

Βραβεία στα ιστορικά καταστήματα και εστιατόρια με σκοπό να οικοδομήσουν ένα καλύτερο μέλλον

Με την εφαρμογή του προγράμματος «Καταστήματα με Ιστορία» ο δήμος συμβάλλει όχι μόνο στη διατήρηση της ταυτότητας και της εικόνας της πόλης αλλά και στην καταπολέμηση της κερδοσκοπίας στον κλάδο των ακινήτων και των άτυπων αυξήσεων των εμπορικών μισθωμάτων.

Το πρόγραμμα λαμβάνει μέτρα για την προστασία αυτών των αναγνωρισμένων ιστορικών καταστημάτων παρέχοντας μέτρα φορολογικής ελάφρυνσης στους ιδιοκτήτες των ακινήτων και παράλληλα δίνοντας το προνόμιο στους ενοικιαστές να έχουν το πλεονέκτημα κατά την διαδικασία πώλησης των ακινήτων.

Οικονομία και Καινοτομία, Πολιτισμός και Αστική Ανάπτυξη είναι οι τομείς στους οποίους ο δήμος της Λισαβόνας μέσα από το πρόγραμμα «Καταστήματα με Ιστορία». Το πρόγραμμα επικεντρώνεται στο παραδοσιακό εμπόριο και στη θέση που κατέχει ως ιδιαίτερου χαρακτηριστικού της οικονομικής δραστηριότητας της πόλης. Επίσης, αυτή η δράση έχει σημαντικό αντίκτυπο για την τοπική απασχόληση.

Ο καινοτόμος χαρακτήρας του προγράμματος βασίζεται κατά κύριο λόγο στη δημιουργία μιας ομάδας εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών των διαφόρων υπηρεσιών του δήμου που συμμετέχουν στη διαδικασία καθώς και των εκπαιδευτικών και του προσωπικού της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Λισαβόνας. Το Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας συνέβαλε στην εξεύρεση ενός αποτελεσματικού τρόπου προβολής τους προγράμματος, συμμετείχε στον καθορισμό των κριτηρίων επιλογής και συντέλεσε καίριο ρόλο την εφαρμογή αυτών των κριτηρίων.

Η Συμβουλευτική Επιτροπή που δημιουργήθηκε, σε συνεργασία με την Ομάδα Εργασίας και τη συμμετοχή εκπροσώπων του συνεταιριστικού, επιχειρηματικού, πολιτιστικού, ακαδημαϊκού τομέα καθώς και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών καλούνται να πάρουν αποφάσεις αναφορικά με τα σημαντικότερα βήματα του προγράμματος και πιο συγκεκριμένα τη διαδικασία επιλογής των καταστημάτων που θα χαρακτηριστούν ως ιστορικά.

Την τελική απόφαση για την απονομή των βραβείων που προτείνονται από τη Συμβουλευτική Επιτροπή λαμβάνει το Δημοτικό Συμβούλιο, έπειτα από μία περίοδο δημόσιας διαβούλευσης. Η αναγνώριση των καταστημάτων ως "Καταστήματα με Ιστορία" ισχύει το λιγότερο για τέσσερα έτη και εφόσον η Επιτροπή κρίνει ότι πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις, παραμένουν και χαρακτηρίζονται ως "Καταστήματα με Ιστορία".

82 καταστήματα και εστιατόρια στα οποία απονεμήθηκε ο τίτλος «Καταστήματα Με Ιστορία»

Το ιστορικό κέντρο της Λισαβόνας βρίσκεται στον επίκεντρο του προγράμματος και ειδικότερα στην περιοχή Baixa-Chiado όπου βρίσκονται τα περισσότερα από τα κέντρα που πρέπει να διατηρηθούν ή να φυλαχτούν. Ωστόσο, οι δράσεις του προγράμματος έχουν επεκταθεί και σε άλλες γειτονιές της πόλης.

Το Δημοτικό Συμβούλιο της Λισαβόνας έπειτα από μια περίοδο εντατικών εργασιών, έρευνας και επιτόπιων ελέγχων από την Ομάδα Εργασίας, έχει ήδη αναγνωρίσει 82 εμπορικά καταστήματα και εστιατόρια ως «Καταστήματα Με Ιστορία». Περαιτέρω 125 προτάσεις έχουν υποβληθεί από επιχειρήσεις ή και μέλη της κοινωνίας των πολιτών με σκοπό να λάβουν τον τίτλο «Καταστήματα με Ιστορία». Η επιλογή των νέων καταστημάτων που θα χαρακτηριστούν ως «Καταστήματα με Ιστορία» θα γίνει σύμφωνα με τη νέα ειδική εθνική νομοθεσία που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2017 και ρυθμίζει το καθεστώς αναγνώρισης και προστασίας των επιχειρήσεων και των οντοτήτων ιστορικού, πολιτιστικού κοινωνικού-τοπικού ενδιαφέροντος (Νόμος 42/2017, 14 Ιουνίου 2017).

Η εμπορική δραστηριότητα, τα υλικά περιουσιακά στοιχεία, η πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά αποτελούν τα κριτήρια αξιολόγησης των υποψηφίων καταστημάτων. Όσον αφορά την εμπορική δραστηριότητα, εξετάζονται οι ακόλουθοι παράγοντες: αναγνωρισμένη διάρκεια ζωής, σημασία για την τοπική ιστορία, θέματα ταυτότητας και το γεγονός ότι αυτά τα καταστήματα είναι μοναδικά όσον αφορά τις δραστηριότητες που εκτελούν. Τα υλικά περιουσιακά στοιχεία λαμβάνουν υπόψη τόσο την καλλιτεχνική κληρονομιά (αρχιτεκτονική, διακοσμητικά στοιχεία, επίπλωση, καλλιτεχνικά στοιχεία, όπως έργα τέχνης) όσο και την αντίστοιχη ακίνητη περιουσία. Τα στοιχεία που συμβάλλουν στην πολιτιστική και ιστορική περιουσία είναι λιγότερο χειροπιαστά αλλά εξακολουθούν να είναι σημαντικά και περιλαμβάνουν: την ύπαρξη της κληρονομιάς ως τοπικό ορόσημο, την ανάγκη διασφάλισης της άυλης κληρονομιάς και την ανάγκη προώθησής της.

Κάποιες από αυτές τις επιχειρήσεις παράγουν το δικό τους προϊόν, συχνά σε χώρους κοντά στο σημείο πώλησης ή αρκετά κοντά σε αυτά.

Ο δήμος έχει εγκρίνει ένα κονδύλι με σκοπό να συμβάλλει στην ενίσχυση των επιχειρήσεων και στα κόστη που αντιμετωπίζουν σε τομείς που αφορούν την συντήρηση και αποκατάσταση των προσόψεων, των αρχιτεκτονικών στοιχείων, την εμπορική τόνωση και την προώθηση πολιτιστικών δράσεων και πρωτοβουλιών. Επίσης, τα μισθώματα που καταβάλλονται από τα καταστήματα προστατεύονται από ανεξέλεγκτες αυξήσεις για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από το κανονικό.

Ένα συμμετοχικό πρόγραμμα

Η αναγνώριση των «Καταστημάτων με Ιστορία» είναι ελκυστική για όλα τα μέρη: ο έμπορος βλέπει το ενδιαφέρον για την εμπορική του επιχείρηση να μεγαλώνει, ο ιδιοκτήτης βλέπει να αυξάνεται η αξία της περιουσίας του και η πόλη διατηρεί την ταυτότητά της. Τον Νοέμβριο του 2017, κυκλοφόρησε το ομότιτλο λεύκωμα το οποίο μέσα από φωτογραφίες και άλλα οπτικοακουστική υλικά παρουσιάζει τα καταστήματα που έχουν διακριθεί μέχρι στιγμής ως «Καταστήματα με Ιστορία». Στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου, ο δήμαρχος της Λισαβόνας κ. Fernando Medina δήλωσε: "Αυτό που διακυβεύεται σε αυτό το πρόγραμμα δεν είναι μια μουσειολογική πραγματικότητα αλλά μια επένδυση για τις μελλοντικές συνθήκες διαβίωσης, αναλαμβάνοντας τη δύσκολη εξισορρόπηση ανάμεσα στη διατήρηση της κληρονομιάς και στη διατήρηση της οικονομικής ζωτικότητας, αυξάνοντας την προστιθέμενη αξία του προγράμματος".

Η έκθεση «Καταστήματα με Ιστορία» που πραγματοποιείται παράλληλα, μας επέτρεψε επίσης να ανακαλύψουμε “Μια πόλη που είναι πολύχρωμη, ζωντανή, πλούσια και πολύ μοναδική. Πρόκειται για μια περιήγηση στα καταστήματα που διηγούνται την ιστορία της Λισαβόνας, καταστήματα που με την αρχιτεκτονική, τη διακόσμηση ή τα προϊόντα που πωλούν αντικατοπτρίζουν την περίοδο της μοναρχίας, τα πρώτα χρόνια της δημοκρατίας, τις περιόδους μεγάλης δυσκολίας ή τα χρόνια της ευημερίας. Επίσης, τα καταστήματα καταγράφουν τις μαρτυρίες για τα κοινωνικά, αισθητικά και πολιτικά κινήματα που τα δημιούργησαν και σε μερικές περιπτώσεις αυτά τα κινήματα γεννήθηκαν ακόμη και μέσα σε αυτά τα καταστήματα" (αποσπάσματα από την εισαγωγή στο εκθετήριο).

Η Μεταφορά της Καλής Πρακτικής

Η πόλη της Λισαβόνας βραβεύτηκε ως μία από τις 97 Καλές Πρακτικές του ευρωπαϊκού προγράμματος URBACT. Η παρουσία της Καλής Πρακτικής της Λισαβόνας στο Φεστιβάλ Πόλεων του URBACT, που έλαβε χώρα στο Ταλίν, συγκέντρωσε μεγάλο ενδιαφέρον από τις άλλες συμμετέχουσες πόλεις  και όπως εξηγεί η κα Sofia Pereira, συντονίστρια του προγράμματος “Λάβαμε ποικίλες εκδηλώσεις ενδιαφέροντος στις συναντήσεις που συμμετείχαμε στο Ταλίν, μερικές από τις οποίες προέρχονταν απευθείας από τους εκπροσώπους των πόλεων που παρευρίσκονταν στο Φεστιβάλ και άλλες από τα αντίστοιχα Εθνικά Σημεία Επαφής URBACT των άλλων χωρών. "

Η βράβευση της Λισαβόνας ως «Πόλη Καλής Πρακτικής URBACT» αποτελεί την ανταμοιβή όσων συμμετείχαν - πολιτικοί, τεχνικοί, έμποροι, ακαδημαϊκοί και μέλη της κοινωνίας των πολιτών - για τη δημιουργία ενός παραδοσιακού τομέα δραστηριότητας με ισχυρό αντίκτυπο στη συλλογική εμπειρία.

Ακολουθήστε μας και ανακαλύψτε μαζί μας τέσσερα από αυτά τα εμβληματικά καταστήματα.

Luvaria Ulisses (στο Lisboa Vaidosa, έκθεση)

Δεν είχαν προλάβει οι δείκτες του ρολογιού να δείξουν 10 το πρωί, την ώρα δηλαδή που ανοίγουν τα καταστήματα και αρκετοί ξένοι πελάτες περίμεναν το κατάστημα Luvaria Ulisses να ανοίξει τις πόρτες του. Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες από τις αγορές που έγιναν σε αυτό το κατάστημα, μοναδικό στο είδος του στην Πορτογαλία και ένα από τα λίγα που έχουν απομείνει στον κόσμο, γίνονται από περαστικούς που γνώρισαν το κατάστημα μέσω των επίσημων οδηγών της πόλης.

Το κατάστημα είναι εξαιρετικά μικρό, περίπου 6 τμ, που σημαίνει ότι οι πελάτες πρέπει να περιμένουν  στο δρόμο σχηματίζοντας μεγάλες ουρές. Βρίσκεται στο τυφλό σημείο του Τείχους του Κάρμο (Muralha do Carmo) δίπλα στο αρχαιολογικό μουσείο της Λισαβόνας Convento do Carmo, ένα κτίριο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος αφού χαρακτηρίζεται ως Εθνικό Μνημείο, δίνοντας στο κατάστημα ένα μοναδικό χαρακτήρα. Επειδή η ιδιοκτησία του κτιρίου ανήκει στο κράτος, ο εκμισθωτής δεν υπόκειται σε μεγάλη πίεση από τις κερδοσκοπικές αυξήσεις του ενοικίου.

Η εμπορική επιχείρηση κατασκευάζει και πουλάει αποκλειστικά και μόνο δερμάτινα γάντια. Το κατάστημα ιδρύθηκε το 1925 και ο σημερινός ιδιοκτήτης - διαχειριστής επιθυμεί να διατηρήσει αυτή την επιχείρηση για πολλά χρόνια. Σύμφωνα με τον κ. Carlos Carvalho, σε αυτήν την επιχείρηση για 42 χρόνια, η μεγαλύτερη πρόκλησή που αντιμετωπίζει είναι η επέκταση του εργαστηρίου όπου κατασκευάζονται τα γάντια. Πρέπει να προσλάβει και να εκπαιδεύσει περισσότερες μοδίστρες, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο.

Υπάρχουν προφανώς δύο βασικοί λόγοι που έχουν συμβάλει στην απώλεια πελατών από τα παραδοσιακά καταστήματα τα τελευταία χρόνια: η μετακίνηση των κεντρικών γραφείων των τραπεζών και των κυβερνητικών υπουργείων σε άλλες γειτονιές της πόλης και η δημιουργία εμπορικών κέντρων στις γύρω περιοχές. Ευτυχώς, η μαζική εισροή των τουριστών έχει αντισταθμίσει αυτή την απώλεια.

Οι πελάτες λαμβάνουν εξατομικευμένες υπηρεσίες που σημαίνει ότι ο υπάλληλος του καταστήματος βοηθά τον πελάτη να δοκιμάσει τα γάντια ακολουθώντας τη συνηθισμένη τελετουργία. Αρχικά, με τη χρήση ξύλινων λαβίδων ο υπάλληλος ανοίγει τα γάντια, έπειτα ψεκάζει με σκόνη ταλκ το εσωτερικό του γαντιού, ο πελάτης δοκιμάζει τα γάντια και τέλος ο υπάλληλος του καταστήματος αφαιρεί τη σκόνη ταλκ με μια μικρή βούρτσα. Για την κατασκευή των γαντιών η επιχείρηση χρησιμοποιεί πέντε κοπτήρες και έξι ραπτομηχανές και για την πώληση απασχολεί δύο υπαλλήλους - πωλητές.

Από το κατάστημα Luvaria Ulisses, που βρίσκεται στο δρόμο Rua do Carmo, προχωράμε στο επόμενο κατάστημα:

Londres Salão (στην έκθεση Lisboa por medida)

Αυτό είναι ένα από τα δύο εναπομείναντα καταστήματα που είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένα στην πώληση υφασμάτων και βρίσκεται στο πιο σημαντικό εμπορικό σταυροδρόμι του κέντρου της πόλης, δηλαδή στην οδό Rua Augusta.

Το κατάστημα Londres Salão  (η Αίθουσα του Λονδίνου) ξεκίνησε την εμπορική δραστηριότητα πώλησης υφασμάτων το 1950, παρόλο που υφίστατο ήδη με την ίδια επωνυμία από το 1911 ως επιχείρηση ραπτικής. Την διοίκηση του καταστήματος διαχειρίζεται η ίδια η οικογένεια και τα τελευταία τριάντα χρόνια με την πολύτιμη συνεργασία ενός εκπαιδευμένου manager. Ο manager με την ικανότητα του να προσαρμόζεται στις αλλαγές οδήγησε την επιχείρηση προς μια πιο εκλεπτυσμένη πελατεία, δηλαδή σε πελάτες που αναζητούν ρούχα ιδιαίτερα και μοναδικά, ραμμένα κατά παραγγελία, ρούχα που διαφέρουν από τα έτοιμα βιομηχανοποιημένα ενδύματα.

Απόδειξη αυτού είναι ότι όλο και περισσότεροι τουρίστες επισκέφθηκαν το κατάστημα, άνθρωποι με υψηλά εισοδήματα από την Ρωσία, την Ανγκόλα, τη Βραζιλία και πολλά ακόμα μέρη του κόσμου, άνθρωποι που διατηρούν τις παραδόσεις και αγοράζουν υφάσματα από την πόλη της Λισαβόνας με σκοπό να ράψουν ρούχα στις μοδίστρες και τους ράφτες της πατρίδας τους.

Ο κ. José Quadros, ο σημερινός διευθυντής της εταιρείας, πιστεύει ότι το πρόγραμμα «Καταστήματα με Ιστορία» έχει ιδιαίτερη σημασία διότι βοηθά κατά κάποιο τρόπο να σταματήσει το άμεσο κλείσιμο αυτών των παραδοσιακών καταστημάτων. Ωστόσο, πιστεύει ότι το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τα οφέλη που αποφέρει στους ιδιοκτήτες των ακινήτων, προκειμένου να μην διαφεύγουν σε έξωση των εκμισθωτών.

Στην περίπτωση του καταστήματος Londres Salão, ο ιδιοκτήτης του κτιρίου προσπάθησε να απομακρύνει με έξωση τους εκμισθωτές, προσφέροντάς τους έξι μήνες και 500.000 ευρώ για να εγκαταλείψουν το κτίριο. Και εδώ φαίνεται η επιτυχία του προγράμματος αποτρέποντας την επικείμενη έξωση.

Ένα περίεργο γεγονός συνέβη με αυτό το κατάστημα όταν η Βασίλισσα της Αγγλίας Ελίζαμπεθ Β’ επισκέφθηκε τη Λισαβόνα το 1957και περπάτησε στο κέντρο της πόλης και  πιο συγκεκριμένα στην περιοχή Baixa ξαφνικά σταμάτησε στο κατάστημα Londres Salão. Τι θα μπορούσε να είχε συμβεί; Η βασίλισσα κοντοστάθηκε στη βιτρίνα του καταστήματος διότι παρουσίαζε αντίγραφα των διαμαντιών του Αγγλικού Στέμματος λόγω της εορταστικής περίστασης.

Ακριβώς απέναντι από το κατάστημα Londres Salão βρίσκεται το Casa Macário.

Casa Macário (στην έκθεση Lisboa Gulosa)

Το κατάστημα ιδρύθηκε το 1913 από έναν Αφρικανό με φυτείες καφέ στην Ανγκόλα. Την εποχή εκείνη η επιχείρηση ειδικευόταν αποκλειστικά στην πώληση τσαγιού και καφέ, το καβούρδισμα και το άλεσμα του καφέ καθώς και την παρασκευή των δικών της προϊόντων που προέρχονταν από τις πρώην αποικίες. Αυτού του είδους η εμπορική δραστηριότητα ήταν τόσο σημαντική που περίπου 30 καταστήματα αυτού του τύπου λειτουργούσαν το 1980, ενώ σήμερα υπάρχουν μόνο επτά.

Το Casa Macario στη συνέχεια πωλήθηκε και ο σημερινός ιδιοκτήτης έχει στρέψει το κύριο ενδιαφέρον του στα προϊόντα του αμπελοοινικού τομέα, διατηρώντας παράλληλα το ενδιαφέρον του και σε άλλα προϊόντα. Εδώ το κρασί porto είναι ο βασιλιάς. Όπως μας είπε ο σημερινός ιδιοκτήτης, κ. Luis Torres, το κατάστημά του προσφέρει κρασιά porto από το 1900 και μετά και οι πελάτες μπορούν να τα δοκιμάσουν και να τα γευτούν στο κατάστημα.

Η πελατεία του καταστήματος είναι κυρίως ξένοι με αρκετούς από τους πελάτες να καταφθάνουν από τα πολυάριθμα κρουαζιερόπλοια που δένουν στο λιμάνι της Λισαβόνας. Μερικοί από τους πελάτες έρχονται αρκετές φορές μέσα στο χρόνο και ρωτούν αν το κατάστημα εξακολουθεί να έχει "το κρασί" που αγόρασαν την τελευταία φορά. Όσον αφορά την εγχώρια πελατεία, η οποία αποτελούσε κάποτε και την πλειοψηφία, απαρτιζόταν κυρίως από δικηγόρους και πολιτικούς που είχαν τα γραφεία τους στην περιοχή.

Ο κ. Luis Torres αφηγείται μια ενδιαφέρουσα ιστορία σχετικά με την πρόσφατη επίσκεψη ενός Ρώσου τουρίστα τις πρώτες πρωινές ώρες λειτουργίας του κατασήματος, ο οποίος αφού ζήτησε το πιο ακριβό κρασί port, άνοιξε το μπουκάλι εκεί επιτόπου. Ο Ρώσος επισκέπτης αναζητώντας παρέα για να απολαύσει το ποτό του, κάλεσε μερικούς Αμερικανούς ναύτες που έτυχε νε περνούν εκείνη τη στιγμή έξω από το κατάστημα και όλοι μαζί ήπιαν ολόκληρο το μπουκάλι.

Στην περίπτωση του Casa Macário, το ενοίκιο δεν αποτελεί πρόβλημα, καθώς το κτίριο ανήκει στον ιδιοκτήτη του καταστήματος και δηλώνει περήφανα: "Το Casa Macário αποτελεί μέρος της κληρονομιάς της γειτονιάς Baixa στο κέντρο της πόλης. Είναι αυτό το αίσθημα ότι ανήκεις κάπου που επιτρέπει σε κάποιον να αντισταθεί στις συχνές και σημαντικές προτάσεις που δέχεται να διακόψει τη λειτουργία της παραδοσιακής δραστηριότητας".

Το τελευταίο κατάστημα που επισκεφτήκαμε βρίσκεται στην περιοχή Chiado και είναι ένα ενδιαφέρον παράδειγμα μιας επιχείρησης που έχει διατηρήσει σχεδόν εντελώς άθικτα τα χαρακτηριστικά που είχε όταν εγκαινιάστηκε για πρώτη φορά.

Tabacaria Martins (στην έκθεση Vícios de Lisboa)

Αυτό το κατάστημα, που άνοιξε τις πόρτες του στο τέλος του 19^ου αιώνα, πουλάει καπνό, εφημερίδες, περιοδικά, χαρτικά και γραφική ύλη. Επίσης, το Tabacaria Martins πρωτοπορεί με την πώληση λαχείων. Στην πραγματικότητα το κατάστημα εξακολουθεί να έχει ένα μικρό ξύλινο ντουλάπι με μικρά συρτάρια που οι τακτικοί πελάτες χρησιμοποιούν για να φυλάνε τα λαχεία τους. 

Εάν υπάρχει μία επιχείρηση που παρέμεινε ανοιχτή χάρη στη διάκρισή της στο πρόγραμμα "Καταστήματα με Ιστορία" το 2016, αυτή είναι το κατάστημα Tabacaria Martins. Είναι γεγονός, ότι στις αρχές του 2017, οι ιδιοκτήτες ειδοποιήθηκαν ότι το κτίριο όπου βρίσκονταν είχε πωληθεί και ως εκ τούτου έπρεπε να εγκαταλείψουν τις εγκαταλείψουν τις εγκαταστάσεις.

Τα νέα διαδόθηκαν γρήγορα στους πελάτες του καταστήματος και για να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη σχετικά με το πρόβλημα που παρουσιάστηκε, προκάλεσαν το ενδιαφέρον των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ως αποτέλεσμα ο αντιδήμαρχος της Λισαβόνας παρενέβη προσωπικά για την επίλυση της διαφοράς. Η απειλή κλεισίματος του Tabacaria Martins πυροδότησε τεράστιες αντιδράσεις με πληθώρα άρθρων να δημοσιεύονται στον Τύπο και στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης. Επίσης, πλήθος πολιτών και ένας μεγάλος αριθμός οργανισμών απαίτησαν να παραμείνει το κατάστημα ανοικτό. Ως εκ τούτου, ο νέος ιδιοκτήτης του ακινήτου κατέληξε να συνάψει συμφωνία μίσθωσης δεκαετούς διάρκειας.

Η κα Ana Martins, η οποία είναι επί του παρόντος υπεύθυνη του καταστήματος, επισημαίνει τα οφέλη του προγράμματος όσον αφορά την προάσπιση των συμφερόντων της επιχείρησης, αλλά πιστεύει ότι το πρόγραμμα θα πρέπει να προωθήσει περισσότερες δράσεις προκειμένου να αποφευχθούν καταστάσεις παρόμοιες με εκείνες που βίωσε στο κατάστημά της. Προτείνει την ουσιαστικότερη συμμετοχή της Ένωσης Εμπορικών Οργανώσεων της Περιφέρειας της Λισαβόνας στις διαμάχες και τις αντιπαραθέσεις που αφορούν τους ιδιοκτήτες των κτιρίων όπου βρίσκονται τα καταστήματα.  

Επίσης, με Βουλή και το Εθνικό Ωδείο να βρίσκονται δίπλα στο κατάστημα οι επισκέψεις και οι συζητήσεις με τους πολιτικούς και τους καλλιτέχνες είναι συχνό φαινόμενο. Το Tabacaria Martins είναι μια οικογενειακή επιχείρηση με ιστορία 100 χρόνων που περνάει  από γενιά σε γενιά, εδώ και τρεις γενιές.

Συνεπώς, ολοκληρώσαμε την επίσκεψή μας στα τέσσερα παραδοσιακά καταστήματα, με το καθένα να είναι ξεχωριστό και μοναδικό στον τομέα που δραστηριοποιείται. Όλοι οι ιδιοκτήτες επιθυμούν να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις τους σε λειτουργία, αλλά γνωρίζουν ότι χωρίς τη συλλογική ευαισθητοποίηση για την διατήρηση αυτής της αναντικατάστατης κληρονομιάς, η επίλυση του προβλήματος μπορεί να καθυστερήσει, αλλά στην πραγματικότητα δεν θα επιλυθεί. Ας ευχηθούμε, ότι το πρόγραμμα «Καταστήματα με Ιστορία» θα συνεχίσει να δίνει έμφαση στην ανάγκη διατήρησης αυτών των καταστημάτων και θα συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση μεταξύ των ιδιοκτητών των κτιρίων που στεγάζονται αυτά τα καταστήματα.

Η πόλη της Λισαβόνας σας ευχαριστεί!

Μπορείτε να δείτε το βίντεο του προγράμματος "Καταστήματα με Ιστορία" εδώ.